numer 021
Kwiecień 2023
6

Farmacja 2.0

Dlaczego proces kształcenia w ramach kierunków Wydziału Farmaceutycznego wymaga korzystania z nowych metod kształcenia?
W związku z postępem technologicznym i nowymi oczekiwaniami studentów jako przyszłych pracowników w zawodzie, bardzo ważna jest motywacja młodego człowieka i zaangażowanie w proces uczenia się. Nauczanie ma być procesem ciekawym, atrakcyjnym i pasjonującym, a nie pasywnym, kojarzącym się jedynie z „wkuwaniem” treści nie do końca zrozumiałych w kontekście przyszłego zastosowania w praktyce. Obecnie wyzwaniem dla nauczycieli jest zaktywizowanie i zwiększenie efektywności uczenia się studentów z wykorzystaniem ciekawych i atrakcyjnych metod dydaktycznych, umożliwiających zwiększenie zaangażowania studentów w proces nauczania, zwłaszcza w rzeczywistym czasie trwania zajęć dydaktycznych.
zdjęcie ilustracyjne z platformy unsplash.com, przedstawia moździerz i rośliny
unsplash.com, zdj. ilustracyjne
Czym charakteryzują się efektywne metody kształcenia?
Często w procesie nauczania wykorzystywane są tradycyjne metody dydaktyczne, w wyniku których student musi sporo czasu poświęcić na pracę własną, poza godzinami zajęć. Można także zaobserwować, że studenci nie wykorzystują efektywnie czasu podczas zajęć dydaktycznych, co przekłada się na konieczność jeszcze większego nakładu pracy studenta w domu. Tymczasem istnieje wiele opisanych metod dydaktycznych biorących pod uwagę podniesienie zaangażowania studentów w aktywny proces nauczania, co bezpośrednio przyczynia się do wzrostu efektów kształcenia. Aktywność studentów powinna być zwiększana na każdym etapie, począwszy od wskazywania źródeł zdobywania wiedzy, uczenia krytycznego myślenia, poprzez nabywanie umiejętności praktycznych oraz formułowanie wniosków.

Jakie efekty przynoszą metody aktywizujące studentów?
Metody dydaktyczne powinny być nakierowane na odbiorcę, czyli na nauczanie konkretnego studenta w danym kierunku. Jest to szczególnie ważne na studiach farmaceutycznych, medycznych, po których wykonywanie zawodu jest ściśle związane z kontaktem z pacjentem. Właśnie takie umiejętności jak praca w grupie, współpraca, komunikacja interpersonalna, łatwość w wypowiadaniu opinii, krytyczne myślenie, wyciąganie wniosków powinny być nauczane już podczas studiów. Co więcej, badania naukowe w zakresie efektywności nauczania dowodzą, iż wiedza przekazywana pomiędzy studentami-rówieśnikami, pod kontrolą nauczyciela, jest znacznie bardziej zrozumiała oraz łatwiejsza do opanowania przez studenta niż ta uzyskana bezpośrednio od nauczyciela.

Czy możliwe jest dostosowanie nowych metod kształcenia do potrzeb edukacyjnych Wydziału Farmaceutycznego?
Oczywiście, wprowadzenie nowych metod dydaktycznych wcale nie jest związane z koniecznością nakładów finansowych czy przestrzeni pracy. Nowoczesne metody dydaktyczne wymagają jedynie zaangażowania, nie tylko studenta, ale i nauczyciela. Warunkiem wprowadzania nowych metod jest ich poznanie. Właśnie na szkoleniach dla nauczycieli można sprawdzić swoje umiejętności dydaktyczne, a także je zweryfikować poprzez sporządzenie własnego Concept Maps oraz zapoznać się z metodami dydaktycznymi aktywizującymi studentów (Active learning) na każdym etapie zajęć tj. sprawdzenie poziomu przygotowania studenta do zajęć (Ticket to the class, 1-2-4 more Pyramid), umiejętności pracy w grupach (Jigsaw, Brainstorming), umiejętności obserwacji pokazu i wzajemne relacje (DemonstrationsChecklist), dyskusji i odpowiedzi zwrotnej (Debriefing, Fishbowl observer, Exit ticket, Question and answer session, Feedback). Na kursach dydaktycznych możliwe jest przygotowanie krótkiej prezentacji aktywizującej słuchaczy w formie Microteaching, co jest na pewno ciekawym doświadczeniem dydaktycznym. Oczywiście bardzo pomocnym jest wykorzystywanie elektronicznych platform, takich jak: Loom, Padlet, które umożliwiają kontakt ze studentami poza zajęciami. Przy zastosowaniu tych platform można komunikować się na przykład odnośnie następnych zajęć, uzyskać Feedback, Exit ticket. Wspomniane metody są propozycją unowocześniania procesu dydaktycznego i zwiększenia jego efektywności.

Jakie korzyści przynosi stosowanie nowych metod kształcenia?
Nowe metody kształcenia powinny bardziej zmotywować studentów do aktywnego włączenia się w proces nauczania, podnieść efektywność pracy i zdobywania wiedzy przez studentów podczas trwania zajęć. Planowane efekty dydaktyczne powinny się przełożyć na wiedzę, umiejętności i kompetencje, a także przygotowanie studentów do egzaminów końcowych, a w przyszłości do pracy zawodowej, naukowej, zespołowej. Zastosowanie nowoczesnych metod nauczania sprzyja zaangażowaniu studentów w proces uczenia się, co bezpośrednio wpływa na szybsze i bardziej efektywne opanowanie wiedzy i umiejętności praktycznych koniecznych do wykonywania zawodu.

Czy pracownicy Wydziału Farmaceutycznego otrzymają wsparcie w przygotowaniu do stosowania nowych metod kształcenia?
Oczywiście, będzie możliwość zapoznania się zarówno w teorii jak i praktyce z wymienionymi metodami dydaktycznymi w ramach szkoleń oferowanych za pośrednictwem URSA. Jednak należy nadmienić, że wprowadzenie nowej metody dydaktycznej jest możliwe po wcześniejszym uzyskaniu aprobaty Wydziałowego Zespołu ds. Programu Studiów.
Przygotowały: dr n. farm. Regina Kasperek-Nowakiewicz, prof. UMLub
dr n. farm. Dorota Dwornicka
© 2022 Centrum Symulacji Medycznej UM w Lublinie