Informator uniwersytecki

Blask
Wywiad z prof. Grzegorzem Wallnerem
Wywiad z prof. dr hab. n. med. Grzegorzem Wallnerem z II Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego UM, Konsultantem Krajowym w dziedzinie Chirurgii Ogólnej.

Październik był chyba dla Pana bardzo intensywnym miesiącem, prawda? To między innymi 2. Kongres Chirurgii Minimalnie Inwazyjnej. Jak udała się konferencja?

Moją intencją i całego Komitetu Organizacyjnego było, aby druga edycja Kongresu Chirurgii Minimalnie Inwazyjnej (Kongres ChMI), który odbył się w dniach 15-17 października 2020 roku, uzyskała podobnie bardzo dobrą ocenę jak Kongres ChMI w 2018 roku. Pierwsze opinie zaproszonych gości, jak i uczestników z Polski i innych krajów były wysoce pozytywne, zarówno co do poziomu merytorycznego i do technicznej strony realizacji obrad w formie online. Nie ukrywam, że było to dla nas bardzo duże wyzwanie organizacyjne i logistyczne. Aż do marca 2020 roku przygotowywaliśmy się do organizacji Kongresu w formie stacjonarnej.

Niestety decyzja o wprowadzeniu stanu epidemii COVID-19 w Polsce, a także dalszy wręcz dramatyczny wzrost zakażeń na świecie, a od września 2020 roku w Polsce, wpłynął na przyjęcie koncepcji zorganizowania Kongresu całkowicie wirtualnie. Dzięki znakomicie rozwijającej się współpracy z organizatorem technicznym Kongresu ChMI Wydawnictwem „Czelej” z Lublina i doskonałej firmy IT MedVC z Poznania w kilkudziesięcioosobowej grupie udało nam się sprostać wszystkim zadaniom.

Patronat honorowy nad Kongresem ChMI objął Prezydent RP Andrzej Duda, w komitecie honorowym byli JM Rektor Prof. dr hab. med. Wojciech Załuska, a także Prezydent Miasta Lublin Krzysztof Żuk i Wojewoda Lubelski Lech Sprawka.

W sumie w Kongresie udział wzięło 37 wykładowców z 14 krajów, między innymi z Austrii, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Izraela, Japonii, Niemiec, RPA, Słowenii, Wielkiej Brytanii, Włoch, Stanów Zjednoczonych i Polski. Mając na uwadze kilkunastogodzinne różnice czasowe między krajami Dalekiego Wschodu i Stanami Zjednoczonymi, a także uwzględniając fizyczną wydolność uczestników do kilkugodzinnego śledzenia obrad online, wszystkie wykłady i dyskusje były prowadzone we wczesnych godzinach popołudniowych, co potencjalnie zapewniało udział online optymalnej liczby uczestników Kongresu. W sumie odbyło się 8 sesji tematycznych z blisko czterogodzinnymi transmisjami obrad każdego dnia. W II Kongresie ChMI wystąpili światowej sławy eksperci w zakresie technik minimalnie inwazyjnych, między innymi: prof. Luca Aldrighetti z Mediolanu (Włochy), dr Helmuth Billy z Ventury (USA), prof. Marcus Büchler z Heidelbergu (Niemcy), prof. Karl Hermann Fuchs z San Diego (USA), prof. Guiseppe Fusai z Londynu (Wielka Brytania), prof. Naoki Hiki z Tokio (Japonia), prof. Muhammad Abu Hilal z Brescii (Włochy), prof. Werner Hohenberger z Erlangen (Niemcy), Anthony Kalloo z Baltimore (USA), prof. Jan van Lanschot z Rotterdamu (Holandia), prof. Adolf Lukanovic z Lubljany (Słowenia), dr Oleh Matsevych z Pretorii (RPA), prof. James Moser z Harvardu (USA), prof. Gabriele Naldini z Pizy (Włochy), prof. Menahem Neuman z Zachodniej Galilei (Izrael), prof. Marco Patii z Chapel Hill (USA), prof. Diego Gonzalez Rivas z La Coruña (Hiszpania), prof. Yutaka Saito z Tokio (Japonia), prof. Steven Schwaitzberg z Buffalo (USA), prof. Luc Soler ze Strasburga (Francja), dr Tomas Stupnik z Lubljany (Słowenia), prof. Robert Lee Swanstrom ze Strasburga (Francja), prof. Selman Uranüs z Grazu (Austria). Listę wykładowców uzupełniało grono wybitnych specjalistów z Polski w tym z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie prof. Tomasz Rechberger, prof. Kamil Torres, prof. Piotr Trojanowski i dr hab. Tomasz Skoczylas.

II Kongres ChMI odbył się w nowej dla nas wszystkich formule online, z potrzebą niezawodnych technicznie, bezpośrednich transmisji audiowizualnych, wymagających zgrania czasowego wykładowców z różnych stref czasowych, stanowił dla nas niebywałe wyzwanie organizacyjne, a jednocześnie pozwolił na uzyskanie bezcennego doświadczenia, które mam nadzieję, będzie nam procentowało przy organizacji kolejnych międzynarodowych konferencji naukowych. Dodatkowego smaczku i emocji dostarczył nam atak hakerski, próbujący zakłócić transmisje wykładów. Całość odbyła się w studio zorganizowanym wspólnie z Urzędem Marszałkowskim w Lubelskim Centrum Konferencyjnym, z zabezpieczeniem trzech niezależnych serwerów zlokalizowanych poza granicami kraju, dzięki czemu udało nam się uniknąć zakłóceń. Te, które myśmy monitorowali w studio, były prawie całkowicie niedostrzegalne przez uczestników Kongresu. Kongres na bieżąco obserwowało duże grono uczestników, łączących się z co najmniej 1606 różnych komputerów, oczywiście najwięcej z Polski, a ponadto z Niemiec, Litwy, Danii, Słowenii, Węgier, Południowej Afryki, Arabii Saudyjskiej, Włoch, Holandii, Słowacji, Szwajcarii, Taiwanu, Stanów Zjednoczonych, Meksyku, Emiratów.
Foto
Kształcenie przyszłych chirurgów – jakie nastąpiły zmiany na przestrzeni lat?

Uznanie na początku XXI wieku przez WHO, towarzystwa naukowe i organizacje zajmujące się ochroną zdrowia na świecie doktryny i zasad EBM (Evidence Base Medicine) przyczyniło się nie tylko do zasadniczych zmian w zakresie praktyki klinicznej, ale odegrało również istotną rolę w pojmowaniu nowych wyzwań w zakresie metodologii i potrzebie zmian w organizacji kształcenia studentów i szkolenia specjalizacyjnego chirurgów. Nikt aktualnie nie dyskutuje nad potrzebą systemowych rozwiązań edukacyjnych, opartych nie tylko na wiedzy i indywidualnym doświadczeniu klinicznym chirurga, który podejmuje się zadania przygotowania rezydentów do zawodu lekarzy. Na przestrzeni lat można zauważyć zasadnicze zmiany w kształceniu zarówno przed dyplomowym studentów, jak i podyplomowym szkoleniu lekarzy, które aktualnie uwzględniają standardy EBM podlegają pewnej obiektywizacji i parametryzacji całego procesu edukacji. Istotną rolę w procesie szkolenia rezydentów z chirurgii odgrywają formalne wymogi European Union of Medical Specialists (UEMS) obowiązujące w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Wielu z nas, a w chirurgii jest to szczególnie widoczne, bardzo chętnie korzysta z doświadczeń edukacyjnych nabytych podczas różnych pobytów naukowych, czy zwłaszcza szkoleniowych w innych krajach.

Szczególnie ważnym są wzorce, z którymi miałem okazję i przyjemność zapoznać się podczas licznych pobytów w Stanach Zjednoczonych. Dla mnie, jako wieloletniego nauczyciela akademickiego z ponad już 22-letnim doświadczeniem w kierowaniu Kliniką Chirurgii UM w Lublinie, byłego dziekana, prezesa Towarzystwa Chirurgów Polskich, a aktualnie również Konsultanta Krajowego w dziedzinie Chirurgii Ogólnej, największym wrażeniem i jednocześnie impulsem do podjęcia wysiłków na rzecz zmian w systemie szkolenia, była wizyta w ultranowoczesnym ośrodku szkoleniowym w Jacobs School of Medicine & Biomedical Sciences University at Buffalo, USA. Dzięki uprzejmości prof. Stevena Schwaitzberga, z którym łączy nas wieloletnia współpraca, miałem okazję zwiedzić miejsce, które swoją powierzchnią odpowiada co najmniej dwóm szpitalom SPSK nr 4 w Lublinie.

Zrozumiałem, dlaczego prof. Schwaitzberg, przez wiele lat związany Harvard Medical School, zdecydował się na zmianę miejsca pracy. Nie ukrywam, że rozwiązania, jakie zobaczyłem w trakcie zwiedzania Centrum Szkolenia w Buffalo były z jednej strony inspiracją w planowaniu zmian systemu szkolenia specjalizacyjnego w zakresie chirurgii, a z drugiej strony miałem wielką satysfakcją, że rozwiązania organizacyjne, logistyczne, podstawy metodologiczne kształcenia studentów prowadzone u nas w Centrum Symulacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie są oparte na tych samych wzorcach, choć oczywiście skala i rozmach są nieporównywalne. Wymiana doświadczeń, informacji, wspólne czasem wielogodzinne rozmowy z prof. Schwaitzbergiem, który jednocześnie jest odpowiedzialny za pion szkolenia rezydentów w American College of Surgeons, pomogły mi w zrozumieniu, że system szkolenia podyplomowego w medycynie i dyscyplinach zabiegowych w Polsce wymaga dużych zmian.

Nie ukrywam, że krystalizując koncepcję zmian w szkoleniu rezydentów z chirurgii ogólnej w Polsce, korzystałem również z wiedzy, spostrzeżeń i doświadczenia innych kolegów, w tym przede wszystkim z pomysłów prof. Kamila Torresa, Prorektora ds. Kształcenia i Dydaktyki naszej Alma Mater, który wielokrotnie wizytował najlepsze amerykańskie ośrodki szkoleniowe, między innymi w Harvard Medical School at Harvard Univeristy czy na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii.

Efektem pracy w gronie ekspertów reprezentujących TChP, nadzór specjalistyczny Konsultanta Krajowego, przedstawicieli rezydentów z wszystkich dyscyplin zabiegowych i właśnie we współpracy z profesorem Kamilem Torresem, było przygotowanie projektu „Surg-Excellence”. Projekt ten został zaakceptowany przez praktycznie wszystkich Konsultantów Krajowych w dyscyplinach zabiegowych i środowisko chirurgów polskich, a następnie przesłany do Ministerstwa Zdrowia jako propozycja nowoczesnych rozwiązań organizacyjno-metodologicznych wdrożenia systemowych zmian w programie szkolenia specjalizacyjnego w Polsce. Efektem tych działań jest również realizacja, cieszącego się w kraju dużym zainteresowaniem rezydentów, grantu „Safeast” finansowanego z funduszy europejskich, właśnie opartego o nowe koncepcyjne rozwiązania szkolenia praktycznego lekarzy. Co więcej, zaproponowana w projekcie „Surg-Excellence” koncepcja wdrożenia nowoczesnych rozwiązań w systemie szkolenia specjalizacyjnego w chirurgii i innych dyscyplinach zabiegowych została zaaprobowana przez Ministerstwo Zdrowia i wpisana do finansowania w nowej perspektywie budżetowej. Lublin i nasza Uczelnia są uwzględnione w grupie 3-5 ośrodków uniwersyteckich, które w najbliższych latach będą w Polsce tworzyły sieć szkolenia rezydentów zgodnie z zasadami EBM / EBS i zaleceniami Board of Surgery (UEMS).
SKALPEL, cykl wirtualnych szkoleń dla chirurgów – skąd pomysł? Jakie jest zainteresowanie?

W 2014 roku zostałem przez Ministra Zdrowia powołany na stanowisko Konsultanta Krajowego w dziedzinie Chirurgii Ogólnej. Jednym z podstawowych zadań Konsultanta jest pełnienie nadzoru nad właściwą organizacją i poziomem szkolenia specjalizacyjnego w zakresie chirurgii. Stąd zrodził się pomysł organizacji konferencji naukowo-szkoleniowych celowo dedykowanych dla rezydentów chirurgii ogólnej i innych dyscyplin zabiegowych.

Mając na uwadze podstawowe narzędzie chirurgiczne towarzyszące nam w codziennej pracy, konferencje zostały nazwane „SKALPEL”. W tym roku mamy już kolejną edycję cyklu. Do tej pory zostało zorganizowanych 9 konferencji stacjonarnych i 5 konferencji w trybie online. Ostatnia, tegoroczna konferencja z cyklu „SKALPEL 2020” odbędzie się 26 listopada. Wydaje się, że z naszą inicjatywną, jako Konsultant Krajowy i wspólnie z firmą Medisa organizatorem technicznym, trafiliśmy w dziesiątkę. Wraz z kolejnymi edycjami konferencji systematycznie rośnie liczba uczestników. Już można powiedzieć, że mamy wierne grono rezydentów, ale i lekarzy specjalistów, którzy regularnie uczestniczą w szkoleniach. Jest to doskonała forma udokumentowanego, bezpłatnego szkolenia w ramach samokształcenia, wymaganego programem szkolenia specjalizacyjnego rezydentów, ale też będącego elementem obowiązku ustawicznego doskonalenia zawodowego lekarzy specjalistów. Konferencje te mają charakter interdyscyplinarny, zaplanowane są z udziałem wybitnych specjalistów reprezentujących różne umiejętności, dyscypliny zabiegowe, odrębne grupy narządowe, ale też bardzo często z aktywnym udziałem rezydentów, którzy mają okazję zaprezentowania interesujących przypadków klinicznych. W mojej opinii jest to dla rezydentów również doskonała okazja do nauki prezentacji, odważenia się publicznego wystąpienia, interesujących dyskusji. W tegorocznej edycji, w każdym spotkaniu online w cyklu konferencji „SKALPEL 2020” uczestniczy 350 – 450 uczestników, co wskazuje na duże zapotrzebowanie takiej formy szkolenia, jednocześnie jest dowodem na właściwy dobór atrakcyjnych tematów. Zainteresowanie konferencjami „SKALPEL” powoduje, że nie mamy żadnych problemów z rekrutacją czy doborem wykładowców i już planujemy kolejną edycję w 2021 roku.

Proszę powiedzieć na podstawie swoich doświadczeń, jak Pan widzi przyszłość chirurgii w Polsce i na świecie? Jakie możliwości otwierają się przed pacjentami, a jakie przed lekarzami?

Jesteśmy w okresie gwałtownego postępu technologicznego, który determinuje istotne zmiany w nowoczesnej chirurgii. W zakresie chirurgii ogólnej i najbardziej nas interesującej chirurgii jamy brzusznej, czy chirurgii układu pokarmowego, obserwujemy systematyczne wdrażanie nowych metod leczenia zabiegowego opartych o techniki minimalnie inwazyjne z nowoczesnymi opcjami wizualizacji. Obejmują one techniki endoskopowe, nowe techniki chirurgiczne poprzez naturalne otwory ciała, z dostępu laparoskopowego czy wreszcie z użyciem systemów robotowych.

Jesteśmy świadkami powstawania nowych specjalności chirurgicznych jak np. chirurgia endoluminalna, chirurgia metaboliczna, chirurgia robotowa itp. Dodatkowo to także czasy, kiedy rozwój wiedzy medycznej, nowe standardy praktyki klinicznej, poprawnego metodologicznie szkolenia w zakresie chirurgii, które bazują na doktrynie uprawiania medycyny, uprawiania chirurgii w oparciu o zasady Evidence Base Medicine (EBM) czy Evidence Base Surgery (EBS). Ponadto chirurgia jest zasadniczą lub często jedynie jedną z możliwych opcji skojarzonego leczenia, w których obowiązują nowe zasady diagnostyki i terapii zindywidualizowanej, całkowicie spersonalizowanej pod kątem optymalizacji wyników leczenia i maksymalnej uwagi na bezpieczeństwo pacjentów.

Z całą odpowiedzialnością mogę stwierdzić, że jeśli chodzi o poziom wiedzy teoretycznej i umiejętności praktyczne, to wyszkolony w Polsce chirurg nie odbiega zasadniczo swoim profesjonalizmem od chirurgów w innych krajach. Jednak zdecydowanie różnią nas inne systemowe rozwiązania organizacyjne, poziom finansowania chirurgii, dostęp do nowych, zaawansowanych technologii medycznych, a przede wszystkim inny niż w krajach Europy Zachodniej czy USA system szkolenia specjalizacyjnego.

rozmawiała: Kasia Flor,
Sekcja Organizacyjno-Informacyjna

kontakt