Informator uniwersytecki

Dlaczego ten temat jest ważny?

Rak jajnika jest nowotworem ginekologicznym o wysokim wskaźniku śmiertelności, który jest wynikiem braku dostępnych badań przesiewowych oraz specyficznych objawów we wczesnych stadiach choroby. Przekłada się to na diagnozę OC w zaawansowanych stadiach. Jest to związane z genomiczną, proteoimiczną i, najmniej poznaną, immunologiczną heterogennością OC. Warto podkreślić, że mikrośrodowisko nowotworu (ang. tumor microenvironment; TME) jest polem bitwy układu immunologicznego oraz komórek nowotworowych. Oddziaływania międzykomórkowe w TME determinują tolerancję na komórki nowotworowe bądź odpowiedź immunologiczną skierowaną przeciwko nim. Nowotwór aktywnie rekrutuje komórki układu odpornościowego i modyfikuje ich fenotypy oraz funkcje, prowadząc do zjawiska immunosupresji oraz tolerancji na antygeny nowotworowe. Zwiększenie immunogenności nowotworu oraz zablokowanie czynników immunosupresyjnych może prowadzić do zahamowania progresji nowotworu oraz opracowania skutecznych immunoterapii. Zrozumienie zmian zachodzących w TME podczas rozwoju nowotworu jest kluczowe dla projektowania skutecznych metod leczenia. Mechanizm tworzenia przerzutów oraz unikania odpowiedzi immunologicznej przez komórki raka jajnika nie został w pełni wyjaśniony. Najnowsze doniesienia z obszaru immunologii nowotworów, podkreślają, że komórki raka jajnika mogą unikać odpowiedzi immunologicznej gospodarza poprzez immunologiczne punkty kontrolne i stymulować wzrost guza poprzez dezaktywację kluczowych komórek efektorowych układu immunologicznego, tj. limfocytów T oraz komórek NK. Jednym z negatywnych regulatorów aktywowanych limfocytów T jest receptor PD-1 oraz jego ligandy PD-L1 i PD-L2. W warunkach fizjologicznych, immunologiczne punkty kontrolne odpowiadają za regulację i utrzymanie równowagi pomiędzy odpowiedzią immunologiczną oraz tolerancją. Jest to możliwe przez stymulowanie oraz hamowanie aktywności limfocytów T. Jednakże, na limfocytach T oraz komórkach NK ulegają koekspresji również inne punkty kontrolne. Analogiczną rolę do szlaku PD-1/PD-L1/PD-L2 w unikaniu odpowiedzi immunologicznej odgrywa TIGIT/DNAM-1/CD155, a także TIM-3 i galektyna-9. Przezwyciężenie immunosupresji może doprowadzić do uwrażliwienia nowotworu na immunoterapeutyki. Niemniej jednak, wiele czynników oddziaływujących na tę efektywność jest nieznanych, a dane dotyczące koekspresji punktów kontrolnych układu immunologicznego są niewystarczające. Podobnie, dane dotyczące wpływu mikroRNA i cytokin na regulację tych szlaków są ograniczone. Co więcej, kliniczny obraz pacjentek z rakiem jajnika zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania wg FIGO (ang. the International Federation of Gynecology and Obstetrics), stopnia zróżnicowania histologicznego guza (ang. grading) i histologicznego typu guza. Dlatego istotne jest poszukiwanie czynników immunologicznych u pacjentek z różną manifestacją choroby. Wyniki uzyskane podczas realizacji projektu mogą pomóc (immuno)onkologom wdrożyć skuteczne leczenie raka jajnika oparte na inhibitorach immunologicznych punktów kontrolnych. Co więcej, wyniki badań mogą przyczynić się do zaprojektowania skutecznego markera prognostycznego i/lub diagnostycznego, który pozwoli rozróżnić nowotwory łagodne od złośliwych poprzez płynną biopsję.