Informator uniwersytecki

„Izolacja związków fenolowych zawartych w wyciągach Zingiber officinale i ocena ich aktywności przeciwdrgawkowej w modelach in vivo”

Projekt pt. „Izolacja związków fenolowych zawartych w wyciągach Zingiber officinale i ocena ich aktywności przeciwdrgawkowej w modelach in vivo” otrzymał dofinansowanie (kwotę 2 534 795 zł) w ramach minionego konkursu OPUS 21 Narodowego Centrum Nauki. Realizowany będzie przez cztery lata w trzech jednostkach uniwersyteckich: w Zakładzie Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych (kierownik projektu, dr hab. n. farm. Wirginia Kukuła-Koch, prof. uczelni), Katedrze i Zakładzie Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej (dr n. farm. Kinga Gaweł, prof. uczelni) Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz Katedrze Fizjologii Zwierząt i Farmakologii (dr hab. n. biol. Dorota Nieoczym) Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, we współpracy międzynarodowej z uniwersytetami University of Athens, Department of Pharmacognosy and Chemistry of Natural Products (Grecja) oraz Centre for Molecular Medicine Norway, University of Oslo (Norwegia).

Projekt obejmuje prace nad stworzeniem optymalnych warunków analitycznych do izolacji składników aktywnych z grupy związków fenolowych pochodzących z kłączy imbiru lekarskiego (Zingiber officinale Rosc.). Realizację tego zadania umożliwi zastosowanie chromatografii przeciwprądowej, która jest nowoczesną techniką analityczną umożliwiającą rozdzielenie składników mieszanin pomiędzy dwie niemieszające się ze sobą ciecze na rotującej kolumnie. Zaletą tej techniki - obok niskich kosztów eksploatacji oraz krótkiego czasu separacji - jest możliwość każdorazowego nastrzyknięcia dużej ilości wyciągu, co umożliwi otrzymanie wystarczającej ilości substancji aktywnych do badań na zwierzętach.

Kłącze imbiru stosuje się od tysięcy lat w tradycyjnej medycynie azjatyckiej jako lek żółciopędny, przeciwdrobnoustrojowy oraz przeciw mdłościom. Nowsze wyniki badań potwierdzają także ośrodkowe działanie jego składników. W oparciu o otrzymane wcześniej przez wykonawców projektu obiecujące wyniki aktywności przeciwdrgawkowej jednego z metabolitów imbiru, pozyskiwane w ramach projektu pojedyncze związki będą badane pod kątem ich właściwości przeciwdrgawkowych/przeciwpadaczkowych w różnych modelach drgawek/padaczki u Danio pręgowanego i myszy.

Padaczka jest przewlekłym zaburzeniem neurologicznym, które wynika z nieprawidłowej aktywności elektrycznej neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym. Chociaż ta choroba jest znana od stuleci, a jej mechanizmy zostały co najmniej częściowo poznane, współczesna medycyna nadal nie jest w stanie skutecznie jej leczyć. Wobec powyższego istnieje zatem zapotrzebowanie na nowe leki, które będą łagodzić bądź hamować występowanie napadów padaczkowych, także w lekoopornych odmianach padaczki (która obecnie stanowi około 30–40% wszystkich przypadków epilepsji), a także będą w stanie wyleczyć lub zapobiec procesom epileptogennym w mózgu.

Projekt przyczyni się do znaczącego rozwoju dziedzin: farmakognozji, farmakologii i chemii analitycznej, a wypracowane wyniki poszerzą wiedzę na temat sposobu izolacji aktywnych metabolitów za pomocą chromatografii przeciwprądowej na szerszą skalę, ujawnią tożsamość pojedynczych związków z imbiru o działaniu przeciwdrgawkowym oraz ich mechanizmy działania.