Informator uniwersytecki

Ratujemy z ratownictwem
Udar

Statystycznie co roku z powodu udaru mózgu umiera 30 tysięcy Polaków. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów udaru i prawidłowa pierwsza pomoc. 
Zapraszamy do drugiej już odsłony kolumny o pierwszej pomocy z mgr Wojtkiem Dzikowskim z Katedry i Zakładu Dydaktyki i Symulacji Medycznej. 

Z magistrem Wojciechem Dzikowskim rozmawia Wiktoria Kinik

Czym jest Udar?
Udar jest stanem nagłym, zagrażającym życiu, spowodowanym zaburzeniem perfuzji mózgowej. W wyniku upośledzenia dystrybucji, komórki nerwowe w mózgu zaczynają ulegać degeneracji. Upraszczając- w wyniku zaburzenia krążenia krwi w mózgu, dochodzi do jego uszkodzeń. 
Znamy dwa mechanizmy udaru: krwotoczny, w którym naczynie ulega uszkodzeniu i krew wylewa się do mózgu i niedokrwienny kiedy naczynie staje się niedrożne. Zatem kolokwialne określanie tego stanu jako wylew nie jest do końca prawidłowe.
Bez badania obrazowego nie jesteśmy w stanie rozstrzygnąć, z którym rodzajem udaru mamy do czynienia, natomiast objawy i postępowanie są w obu przypadkach takie same.

Pierwsza pomoc w celu weryfikacji podejrzenia udaru
Akronim FAST:
F - od ang. face - wiotkość jednej połowy twarzy objawiająca się opadaniem kącika oka i/lub ust, niesymetryczność grymasów
A - arm weakness - osłabienie siły mięśniowej w jednej połowie ciała - poszkodowany ma trudności z wzniesieniem ramion przed siebie na jednakową wysokość lub kiedy poprosimy o jednocześnie zaciśnięcie dłoni na naszych przedramionach czujemy wyraźną różnicę w sile uścisku. Czasami pierwszymi objawami osłabienia siły mięśniowej może być mimowolne upuszczanie przedmiotów. 
S - speach - zaburzenia mowy i orientacji - problemy z artykulacja mowy, mamrotania, bełkotliwa mowa, jednocześnie możliwe jest, że osoba traci logiczny kontakt z rzeczywistością, ma problemy z określeniem miejsca swojego pobytu i/lub odpowiedzią na proste pytania (np. o imię i nazwisko czy datę urodzenia). 
T - time - czas wystąpienia pierwszych objawów - są to istotne informacje z punktu widzenia dalszego leczenia więc należy zanotować godzinę obserwacji. 

Oczywiście w takim przypadku niezwłocznie wzywamy karetkę. 

Niestety objawy udaru mogą być mylone z nietrzeźwością, jak również oba stany mogą wystąpić jednocześnie.
 
Podczas oczekiwania na pogotowie
Zapewniamy poszkodowanemu wygodną pozycję, uniemożliwiamy wysiłek fizyczny (nawet chodzenie) aby unikać wzrostów ciśnienia krwi, a w przypadku utraty przytomności nie podnosimy nóg do góry (typowe postepowanie przy omdleniu). Jeśli nastąpi utrata przytomności, układamy w pozycji bezpiecznej i monitorujemy oddech.