Informator uniwersytecki

Kodeks etyki społeczności akademickiej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

W trosce o podnoszenie poziomu kształcenia i wychowania przyszłych kadr medycznych od roku na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie trwają prace nad „Kodeksem etyki społeczności akademickiej”. Na ten moment jest gotowa propozycja ostatecznego brzmienia dokumentu, który zostanie przedstawiony Jego Magnificencji Rektorowi. Dokument składa się z preambuły i dziewięciu rozdziałów. Określono w nich prawa i obowiązki społeczności akademickiej naszego Uniwersytetu, w której skład wchodzą studenci, nauczyciele akademiccy, pracownicy administracyjni i władze. Co ważne, Kodeks będzie też regulował funkcjonowanie w przestrzeni wirtualnej. 

Ponieważ temat jest bardzo ważny, poprosiliśmy o rozmowę dziekana Wydziału Nauk o Zdrowiu, pana dr. hab. n. o zdr. Mariusza Wysokińskiego, prof. UM, przewodniczącego Uczelnianego Zespołu ds. Etyki i Profesjonalizmu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz pana Michała Siwka, przewodniczącego Samorządu Studentów.

Zapraszamy do lektury.


Dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu, dr hab. n. o zdr. Mariusz Wysokiński, prof. UM, przewodniczący Uczelnianego Zespołu ds. Etyki i Profesjonalizmu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Panie Dziekanie, z jakiego powodu rozpoczęto prace nad kodeksem?
Władze rektorskie dostrzegły konieczność uregulowania standardów życia społecznego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w oparciu o zasady etyki i powołano Uczelniany Zespół ds. Etyki i Profesjonalizmu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Celem prac zespołu, w którego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich wydziałów oraz przedstawiciele studentów, doktorantów, jest przede wszystkim opracowanie zasad respektowania praw studentów, nauczycieli akademickich i pacjentów.

Kto był inicjatorem pracy?
Władze rektorskie w osobach JM Rektora prof. Wojciecha Załuska oraz Prorektora ds. Kształcenia i Dydaktyki, prof. Kamila Torres. 

Kto pracuje nad ustaleniem treści Kodeksu?
Uczelniany Zespół ds. Etyki i Profesjonalizmu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, który składa się z przedstawicieli wszystkich grup społeczności akademickiej. Zgodnie z Zarządzeniem nr 200/2021 Rektora Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w skład Zespołu wchodzą:
1) Przewodniczący: dr hab. n. o zdr. Mariusz Wysokiński – Dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu;
2) Członkowie: dr hab. n. o zdr. Rafał Patryn, prof. Uczelni; dr hab. n. med. Witold Zgodziński; dr hab. n. o zdr. Beata Dobrowolska, prof. Uczelni; dr n. farm. Aleksandra Józefczyk, prof. Uczelni; dr hab. n. med. Marzena Samardakiewicz, prof. Uczelni; prof. dr hab. n. med. Monika Podhorecka; dr n. med. Agnieszka Bogut; dr n. med. Małgorzata Strycharz-Dudziak; dr n. med. Dariusz Juchnowicz; dr n. med. Andrzej Ochal; przedstawiciel studentów wyznaczony przez Samorząd Studentów – Kacper Michta; przedstawiciel doktorantów wyznaczony przez Samorządu Doktorantów – Paulina Kwaśnik; sekretarz: Katarzyna Paśnik – CEM. 

Jak długo jeszcze potrwają prace?
Prace trwają od grudnia tamtego roku, spotykamy się raz w miesiącu. Pierwszym etapem było opracowanie dokumentu pod roboczą nazwą „Kodeks etyki społeczności akademickiej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie”. 

Na ostatnim posiedzeniu zatwierdziliśmy ostateczną wersję, którą przekażemy z końcem roku do władz rektorskich w celu akceptacji. Kolejnym krokiem, planowanym już na przyszły rok, będzie opracowanie „dobrych praktyk” zarówno dla studentów, jak i dla nauczycieli akademickich. Będą to oddzielne dokumenty w formule „fitness to practise”. 

Planujemy również przeprowadzenie szkoleń odpowiadających na bieżące problemy, np. jak komunikować się przestrzeni wirtualnej, savoir vivre akademickiego, czy też ogólnych wytycznych związanych z postępowaniem akademickim. Będzie to miało charakter działań doraźnych w postaci szkoleń lub wykładów na zaproszenie. Chcemy, aby prowadzili je specjaliści spoza naszego uniwersytetu, którzy zwrócą uwagę na aspekty, które umykają nam, osobom pracującym w określonym środowisku, 

Jak był konstruowany „Kodeks etyki społeczności akademickiej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie”?
Prace nad Kodeksem opierały się na odczuciu, że uniwersytet jest społecznością i nie możemy wymagać tylko od poszczególnych grup zawodowych – studentów, nauczycieli akademickich – określonego zachowania. Mieliśmy przeświadczenie, że kodeks postępowania powinien dotyczyć wszystkich grup wchodzących w skład społeczności naszego Uniwersytetu! Wyraźnie w preambule zaznaczyliśmy, że jeżeli mówimy o studentach, to zawsze odnosimy się zarówno do studentów pierwszego, drugiego stopnia, jednolitych studiów magisterskich, ale też studentów stacjonarnych i niestacjonarnych, w tym także studentów szkoły doktorskiej i uczestników szkoleń podyplomowych. Jeżeli natomiast mówimy o pracownikach, to mamy na myśli zarówno pracowników dydaktycznych, pracowników badawczo-dydaktycznych, pracowników badawczych, klinicznych, ale także pracowników technicznych, administracyjnych. Chcemy, żeby kodeks obejmował także osoby zatrudnione na umowę zlecenie. Idea jest taka, żeby był to dokument uniwersalny dla wszystkich grup i przedstawiał ogólne zasady postępowania w poszczególnych obszarach.

W oparciu o wiedzę ekspercką członków zespołu, ale także po analizie kodeksów etyki dostępnych na innych uczelniach i po adaptacji do specyfiki naszego uniwersytetu, zdecydowaliśmy – jako zespół – wyróżnić kilka obszarów, w których szczególnie podkreślaliśmy znaczenie etyki, zasad postępowania. Są to: student jako członek społeczności akademickiej, nauczyciel akademicki jako dydaktyk, nauczyciel akademicki jako badacz naukowy, pracownicy Uniwersytetu Medycznego w Lublinie jako członkowie społeczności akademickiej. Zdecydowaliśmy także o wyróżnieniu podrozdziałów o postawie władz uczelni i kierowników jednostek organizacyjnych. Opracowaliśmy również podrozdział o praktykach akademickich w zatrudnieniu oraz relacjach przełożony-podwładny. 

Dwa ostatnie rozdziały odnoszą się do pracowników Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w przestrzeni publicznej oraz studentów i pracowników Uniwersytetu w przestrzeni wirtualnej.

Co reguluje Kodeks?
Kodeks podejmuje próbę ustalenia granic zachowania na terenie Uczelni i poza nią. Ma umożliwić wyraźne oddzielenie opinii prywatnej nauczyciela czy studenta od opinii uniwersytetu. Zwraca także uwagę na konieczność zapobiegania wszelkim formom dyskryminacji. Kodeks jasno określa również, jakie zachowania są niedopuszczalne, także w przestrzeni wirtualnej.

Czy opracowanie dokumentu było potrzebne, jaka jest Pana ocena?
Myślę, że tak. Nasz Uniwersytet nieustannie się rozwija, co uruchomiło potrzebę utworzenia takiego dokumentu. 

Czy inne uczelnie mają kodeksy etyki?
Mają, ale mam wrażenie, że nie wszystkie mają właśnie takie całościowe postrzeganie, jakie zaproponowaliśmy w naszej propozycji. Dotyczą one głównie studentów i nauczycieli, a zapomina się o pozostałych grupach pracowników. Dla nas oczywistym było, że muszą pojawić się również zapisy związane z przestrzenią wirtualną. 

A teraz praktycznie wszystko dzieje się w wirtualnej rzeczywistości...
I takich uregulowań nie ma. W sytuacjach trudnych lub konfliktowych nie ma punktu odniesienia, co jest normą, co nie. Ten kodeks próbuje to unormować.

A co było dla Pana najważniejsze przy pracy?
Połączenie wszystkich perspektyw w jedną całość. Dokument ma spójną, logiczną całość, jest powtarzalny. Od studentów wymagamy tego samego, czego wymagamy od nauczycieli i pracowników. Mam nadzieję, że będzie to dokument, który nie dzieli, wyodrębnia, lecz podkreśla, że wszyscy pracują dla Uniwersytetu Medycznego i wszyscy dbają o odbiór społeczny naszego Uniwersytetu – jest to zarówno praca, jak i obowiązek zbiorowy. 

Ważne było również, aby formuła dokumentu nie cechowała się restrykcyjnością, ale jasno precyzowała granice funkcjonowania członków społeczności Uniwersytetu i stanowiła formę w pewnym sensie przewodnika.

Przygotowała: Justyna Jóźkiewicz