Informator uniwersytecki

numer 018

Grudzień 2022

★

Nagroda za całokształt dorobku dla prof. Jerzego Kowalczyka

Prof. Jerzy Kowalczyk otrzymał w 2022 roku Nagrodę Ministra Zdrowia za całokształt dorobku.

Do najważniejszych osiągnięć prof. J. Kowalczyka należy wprowadzenie badań cytogenetycznych i metod cytogenetyki molekularnej w diagnozowaniu chorób nowotworowych u dzieci w Polsce. Dzięki temu możliwe było określenie zasadniczych czynników rokowniczych w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci i stratyfikacja pacjentów do grup leczenia o odpowiedniej intensywności. Obecnie stosowane programy leczenia białaczek u dzieci i dorosłych na całym świecie opierają się na tej strategii. Prof. Kowalczyk jest współtwórcą programów leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci ALL IC 2002 i ALL IC 2009, stosowanych w kilkunastu krajach na całym świecie. Dzięki tym protokołom leczenia udało się znacząco poprawić wyleczalność dzieci z tej choroby w wielu krajach z niskimi nakładami finansowymi na ochronę zdrowia i obecnie uzyskiwane wyniki w tych krajach są zbliżone do uzyskiwanych w krajach najbogatszych.

W ramach Europejskiego Towarzystwa Onkologii Dzieciecej (SIOP Europe) koordynował tworzenie Europejskich Standardów Opieki nad Dziećmi z Nowotworami, które obecnie są przetłumaczone na 17 języków. Dzięki temu rozpoczęto w Europie proces poprawiania jakości opieki nad dziećmi z nowotworami wprowadzając we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej jednolite minimalne standardy obejmujące wszystkie aspekty opieki nad dzieckiem z chorobą nowotworową nie tylko w zakresie diagnostycznym i terapeutycznym, ale również w zakresie opieki psychologicznej i socjalnej. W latach 2014-2017 był jednym z liderów międzynarodowego projektu ExPO-r-Net, który był pilotażem Komisji Europejskiej do wprowadzenia Europejskich Sieci Referencyjnych. Dzięki tej działalności i na podstawie międzynarodowego audytu ośrodek lubelski został członkiem Europejskiej Sieci Referencyjnej w onkologii dziecięcej (ERNPaedCan).

Prof. Jerzy Kowalczyk siedzący przy biurku — Prof. Jerzy Kowalczyk

W ramach działalności organizacyjnej dużym osiągnięciem było stworzenie od podstaw Kliniki Hematologii i Onkologii Dziecięcej w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Lublinie, którą kierował przez prawie 30 lat i która jest jednym z najlepszych ośrodków w kraju, znana i doceniana przez onkologów dziecięcych na świecie. W roku 1999 zorganizował trzeci w Polsce oddział przeszczepiania komórek krwiotwórczych u dzieci i stworzył program transplantacyjny w ramach którego dotychczas wykonano ponad 440 transplantacji. Stworzył także Pracownię Diagnostyki Genetycznej, która obecnie jest jednostką referencyjną dla wszystkich ośrodków onkologii dziecięcej w Polsce.

Prof. J. Kowalczyk opublikował ponad 555 prac w czasopismach naukowych, z czego ponad 302 indeksowanych w bazie Web of Science i Scopus, a sumaryczny IF wynosi 410,792, H-index = 24, i dotychczas były one cytowane ponad 2144 razy. Ponadto jest autorem lub współautorem 8 monografii dotyczących nowotworów u dzieci oraz chorób krwi. Kierownik lub wykonawca wielu projektów naukowych finansowanych przez KBN, NCBiR lub ABM, oraz 2 projektów finansowanych przez DG SANTE Komisji Europejskiej.

Przez 22 lata pełnił funkcję Konsultanta Krajowego w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej doprowadzając do stworzenia warunków umożliwiających wyleczalność dzieci z nowotworami w Polsce na poziomie najbardziej rozwiniętych krajów Europy. W tym czasie doprowadził do powstania specjalności lekarskiej: onkologia i hematologia dziecięca i prawie 200 lekarzy uzyskało tytuł specjalisty w tej dziedzinie. Pięciu członków jego zespołu uzyskało stopnie doktora habilitowanego, w tym jedna osoba uzyskała tytuł profesora. Był współtwórcą i następnie przez 8 lat pełnił funkcję Przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej. Przez 2 kadencje był członkiem zarządu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Dziecięcej (SIOPE), oraz prze 12 lat członkiem Zarządu International BFM Study Group. Od 2020 r. pełni funkcję Wice-przewodniczącego Komitetu Rozwoju Człowieka Polskiej Akademii Nauk. Obecnie jest również Przewodniczącym Rady Społecznej SPSK nr 4, Przewodniczącym Rady Klinicznej Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego oraz Pełnomocnikiem Rektora Uniwersytetu Medycznego w Lublinie ds. USzD.

Autor: prof. dr hab. n. med. Jerzy Kowalczyk