Informator uniwersytecki

Najlepsi z najlepszych – w obliczu pandemii

 „Najlepsi z najlepszych” to konkurs, organizowany cyklicznie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Ma na celu wsparcie wybitnie uzdolnionych studentów w rozwoju ich aktywności naukowej. W zeszłorocznej edycji konkursu laureatkami zostały studentki:  Alicja Forma (studentka VI roku kierunku lekarskiego oraz doktorantka II roku Szkoły Doktorskiej) oraz Kaja Karakuła (tegoroczna absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz doktorantka I roku Szkoły Doktorskiej). Studentki otrzymały dofinansowanie w kwocie ponad 130 tys. na realizację projektu Studenci w obliczu pandemii COVID-19: badanie porównujące nasilenie zaburzeń emocjonalnych, sposobów radzenia sobie ze stresem, zmian w stylu życia i postaw wobec sytuacji epidemicznej wśród studentów polskich i zagranicznych. Projekt realizowany był pod opieką merytoryczną opiekunów naukowych – prof. dr hab. n. med. Hanny Karakuły-Juchnowicz oraz lek. Ryszarda Sitarza z I Kliniki Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Projekt został doceniony na arenie ogólnopolskiej, otrzymując wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie dla autorów i promotorów najlepszych projektów naukowych realizowanych przez studentów i doktorantów – StRuNa-2021 – w kategorii StRuNa-MED-2021. 

Głównym celem projektu była analiza natężenia stresu emocjonalnego, w tym nasilenia depresji, stresu i lęku oraz sposobów radzenia sobie ze stresem wśród studentów polskich i zagranicznych uczelni wyższych w trakcie pandemii COVID-19. Oprócz analizy stanu psychicznego studentów, celem badania było również oszacowanie różnic w zakresie wpływu pandemii COVID-19 na styl życia studentów oraz określenie postaw i zachowań wobec szczepień przeciwko COVID-19 pomiędzy studentami z różnych regionów świata. Ponadto zespół badawczy oszacował zmiany, które zaszły w odczuwaniu nasilenia dystresu emocjonalnego wśród studentów polskich podczas trwania lockdownu w Polsce oraz po roku pandemii.

Badacze z Polski nawiązali współpracę z ośmioma ośrodkami zagranicznymi z Filipin, Bangladeszu, Egiptu, Pakistanu, Chin, Indii, Meksyku oraz Wietnamu. Finalnie przebadano grupę ponad 7 tys. studentów. Wyniki badań wskazują, że studenci odczuwali istotnie zwiększony poziom depresji, stresu i lęku, co wskazuje z kolei na konieczność zadbania o prawidłowe wsparcie psychologiczne i monitorowanie zdrowia psychicznego studentów w dobie pandemii COVID-19. Najlepiej radzącą sobie z pandemią grupą studentów byli studenci medycyny, którzy wykazywali największą gotowość do zaszczepienia się przeciwko wirusowi SARS-CoV-2, odznaczali się największą odpornością na stres związany z pandemią COVID-19, prezentując najniższy poziom stresu emocjonalnego i najrzadsze sięganie po mało efektywne strategie, takie jak skupianie się na emocjach czy też unikanie. Może to świadczyć o ich dobrym przygotowaniu do późniejszego wykonywania zawodów medycznych wymagających działania w sytuacjach przeciążeniowych. Studenci z Pakistanu charakteryzowali się największym wskaźnikiem wyszczepialności, zaś studenci z Chin najmniejszym. Zaobserwowano, że jednym z najistotniejszych czynników, który zniechęca studentów do zaszczepienia się był brak dostatecznej wiedzy na temat potencjalnych skutków ubocznych szczepionki. Co ciekawe niektórzy studenci, którzy zostali zaszczepieni pierwszą dawką szczepionki często rezygnowali z kolejnej dawki, tłumacząc swoje wybory m.in. obawą przed skutkami ubocznymi oraz składem szczepionki, zbyt szybkim wynalezieniem szczepionki, przeświadczeniem o braku przynależności do grupy ryzyka, przebyciem choroby, wyborem innych sposobów unikania zarażenia czy niemożnością wyboru szczepionki (ze względu na zbyt dużą liczbę firm oferujących szczepionki przeciwko SARS-CoV-2). Zmniejszenie dystresu można było zaobserwować wśród studentów, którzy używali tzw. pozytywnych strategii radzenia sobie ze stresem, takich jak akceptacja aktualnej sytuacji, poszukiwanie wsparcia emocjonalnego, aktywne planowanie czy pozytywne przewartościowanie i rozwój. Wyniki naszego badania pokazują, że podczas pandemii COVID-19 studenci zmienili swoje zachowania związane z paleniem papierosów. Zmiana nawyku czy też wzrost liczby wypalanych papierosów skorelowany był z gorszym stanem psychicznym respondentów. Największe zmiany dotyczące liczby wypalanych papierosów zaobserwowano w Polsce (największy wzrost) oraz w Meksyku (największy spadek); w Meksyku zmiana ta wynikała z implementacji programu WHO, mającego na celu wdrożenie środków kontroli i ograniczenia używania tytoniu (program uchwalono w 2021 roku). Zaobserwowano również zwiększoną podaż suplementów, które nie były stosowane przez studentów przed wybuchem pandemii. Co istotne, zauważono również, że im wyższa aktywność fizyczna studentów, tym mniejsze nasilenie dystresu. Warto zaznaczyć, że przekonania religijne studentów również stanowiły istotny element ich dobrostanu psychicznego w trakcie pandemii COVID-19 – zauważono, że większe zaangażowanie religijne wiązało się z istotnie mniejszym nasileniem objawów depresji, stresu czy lęku. Wyznawcy islamu osiągnęli najniższe wyniki dotyczące nasilenia depresji, lęku oraz stresu; uczęszczanie do meczetu było dla tej grupy czynnikiem ochronnym. Dla chrześcijan czynnikiem chroniącym przed nasileniem depresji i stresu było odczuwanie obecności Boga w życiu codziennym. Ateiści wykazali największe nasilenie depresji, lęku oraz stresu. Różnice kulturowe wykazały niejednorodne wyniki wewnątrz grup studentów o takiej samej afiliacji religijnej.

W ramach realizacji grantu studentki wzięły udział w szkoleniach, kursach i warsztatach, które miały na celu kształcenie kompetencji miękkich oraz umiejętności analizy i prezentacji wyników badań. Studentki wzięły udział w tygodniowym kursie Academic writing and presentation skills w Galway, Irlandii, a także w szkoleniach z zakresu statystyki. 

Wyniki badań zostały zaprezentowane na licznych konferencjach polskich i zagranicznych – Antwerp Medical Students’ Congress (Antwerpia, Belgia), Public Health Association of Bangladesh Annual Conference 2021 (Bangladesz), 3rd International Congress of the World Association for Stress Related and Anxiety Disorders (Wiedeń, Austria), 8th Lublin International Medical Congress (Lublin, Polska), 27th International Medical Sciences Student Congress (Stambuł, Turcja), Medical International Conference for Students (Bukareszt, Rumunia), 30th European Congress of Psychiatry, XXII Lubelskie Spotkania Naukowe. Na konferencji 8th LIMC studentki otrzymały drugie miejsce w sesji Internal Medicine and COVID-19 Session za pracę pt. Job’s tears or vitamin D are the perfect solution we were waiting for COVID-19 pandemic problem? A cross-sectional study among Polish and Chinese students oraz trzecie miejsce w sesji PhD Survey Studies za pracę pt. Healthy body, healthy mind – can we leave distress behind? The impact of physical activity on the well-being of Polish and Asian students during the COVID-19 pandemic – results od an international study. Na konferencji naukowo-szkoleniowej XXII Lubelskie Spotkania Naukowe studentki zdobyły również pierwsze miejsce za pracę pt. Studenci medycyny bardziej odporni na stres związany z pandemią COVID-19 niż studenci innych kierunków studiów? – wyniki międzynarodowego badania ankietowego oraz drugie miejsce za pracę pt. Czynniki chroniące przed nasileniem dystresu emocjonalnego wśród studentów różnych wyznań w czasie pandemii COVID-19 – badanie międzynarodowe.

Kolejnym sukcesem studentek jest publikacja wyników w prestiżowych czasopismach zagranicznych m.in. Journal of Clinical Medicine (IF = 4,964; 140 pkt MEiN) oraz International Journal of Environmental Research and Public Health (IF = 4,614; 140 pkt MEiN). Dotychczas opublikowano trzy artykuły, kolejne są na etapie recenzji.

Tekst: Alicja Forma i Kaja Karakuła