Informator uniwersytecki
numer 021
Kwiecień 2023
★
4
Ratujemy z ratownictwem: hipoglikemia
O pierwszej pomocy w przypadku hipoglikemii opowiedział nam mgr Robert Skomorowski z Samodzielnej Pracowni Medycznych Czynności Ratunkowych i Ratownictwa Specjalistycznego.
Kiedy mówimy o hipoglikemii?
Termin hipoglikemia oznacza spadek stężenia glukozy we krwi poniżej poziomu 70 mg/dl. Taka wartość glikemii może jeszcze nie dawać zauważalnych objawów, jednak już wtedy trzeba zadbać o podniesienie poziomu cukru we krwi. O prawidłowych wartościach glikemii mówimy, kiedy na czczo wynosi więcej niż 70–99 mg/dl oraz mniej niż 140 mg/dl około dwie godziny po posiłku.
Gdy stężenie glukozy we krwi spadnie do poziomu około 50 mg/dl lub mniej, mamy do czynienia ze znaczną hipoglikemią i należy wdrożyć działania mające na celu podnieść tę wartość. Dalszy spadek poziomu cukru we krwi prowadzi do ciężkiej hipoglikemii, czyli stanu, w którym dochodzi do zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego, a nawet do śpiączki cukrzycowej i nagłego zatrzymania krążenia. Tak więc jak szybko to możliwe należy podjąć działania mające na celu podniesienie glikemii u poszkodowanego.
Termin hipoglikemia oznacza spadek stężenia glukozy we krwi poniżej poziomu 70 mg/dl. Taka wartość glikemii może jeszcze nie dawać zauważalnych objawów, jednak już wtedy trzeba zadbać o podniesienie poziomu cukru we krwi. O prawidłowych wartościach glikemii mówimy, kiedy na czczo wynosi więcej niż 70–99 mg/dl oraz mniej niż 140 mg/dl około dwie godziny po posiłku.
Gdy stężenie glukozy we krwi spadnie do poziomu około 50 mg/dl lub mniej, mamy do czynienia ze znaczną hipoglikemią i należy wdrożyć działania mające na celu podnieść tę wartość. Dalszy spadek poziomu cukru we krwi prowadzi do ciężkiej hipoglikemii, czyli stanu, w którym dochodzi do zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego, a nawet do śpiączki cukrzycowej i nagłego zatrzymania krążenia. Tak więc jak szybko to możliwe należy podjąć działania mające na celu podniesienie glikemii u poszkodowanego.
Objawy hipoglikemii przeważnie są widoczne, zwłaszcza gdy wiemy, że dana osoba choruje na cukrzycę. Nie znając jednak poszkodowanego można je pomylić z udarem mózgu lub ze stanem upojenia alkoholowego. Objawy zależą przede wszystkim od poziomu glikemii we krwi oraz od tego, jak szybko nastąpił jej spadek. Do najczęstszych dolegliwości należą bóle głowy oraz nudności. Wraz ze spadkiem glukozy we krwi do poziomu około 60mg/dl pojawiają się drżenia rąk, uczucie kołatania serca, nadmierna potliwość, uczucie „wilczego” głodu czy też mrowienie w okolicach twarzy. Dalsze obniżenie glikemii może dawać objawy wynikające ze zbyt niskiego cukru w ośrodkowym układzie nerwowym, będą to problemy z koncentracją, osłabienie, zaburzenia zachowania takie jak agresja lub też wesołkowatość, niewyraźne widzenie oraz zaburzenia równowagi. Przy stężeniu glukozy we krwi poniżej 30mg/dl mogą wystąpić zaburzenia świadomości, utrudniony kontakt, śpiączka hipoglikemiczna a w ostateczności nagłe zatrzymanie krążenia.
Hipoglikemii możemy się głównie spodziewać u diabetyków, czyli osób chorujących na cukrzycę. Do jej przyczyn należą:
- nieprawidłowe przyjęcie insuliny lub leków przeciwcukrzycowych – u 90% osób, które potrzebowały pierwszej pomocy przy hipoglikemii, doszło do przedawkowania insuliny,
- nieprawidłowe leczenie lub jego brak,
- błędy dietetyczne - pominięcie posiłku lub za długa przerwa między nimi, zbyt mała podaż węglowodanów, za długi odstęp czasu między posiłkiem a przyjęciem insuliny, czy też błędne oszacowanie kaloryczności posiłku,
- zbyt intensywny wysiłek fizyczny.
Jak udzielić pierwszej pomocy osobie z hipoglikemią?
W pierwszej kolejności, jeżeli mamy możliwość, powinniśmy zebrać wywiad z poszkodowanym czy też świadkami zdarzenia. Dodatkowo pomóc mogą nam silikonowe opaski z napisem „Jestem cukrzykiem, I’m diabetic”, które osoby chorujące na cukrzycę często noszą na nadgarstku. Kiedy podejrzewamy hipoglikemię a chory jest przytomny i jest w stanie sam przyjmować płyny, należy podać do picia słodki napój np. cola, sok lub też mocno słodzona herbata. Nie jest zalecane podawanie batonika lub też czekolady, ponieważ takie produkty oprócz węglowodanów zawierają także tłuszcze, które wydłużają czas wchłaniania cukrów. Po podaniu słodkiego napoju warto także przygotować kanapkę, która będzie odpowiedzialna za podtrzymanie glukozy we krwi przez pewien czas. Jeżeli pomimo naszych działań stan poszkodowanego się nie poprawia, należy wezwać pomoc dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112. U chorego, który ma zaburzenia zachowania lub też jest nieprzytomny pomoc specjalistyczną trzeba wezwać jak najszybciej. Powinno się także pamiętać o tym, że dalszy spadek cukru może prowadzić do drgawek, śpiączki hipoglikemicznej czy też nagłego zatrzymania krążenia. Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny oraz nie ma zachowanego oddechu należy podjąć resuscytację krążeniowo-oddechową zgodnie z algorytmem BLS.
Rozmawiała: Aleksandra Kaźmierczak
Redakcja zajmuje się opracowaniem dostarczonych materiałów do artykułów i nie odpowiada za ich wartość merytoryczną. Za wartość merytoryczną odpowiadają ich twórcy.
© 2022 Centrum Symulacji Medycznej UM w Lublinie