numer 022
Maj 2023
4

Praktyczna kosmetologia: wpływ działania promieni UV oraz ochrona przeciwsłoneczna skóry

Żyjąc w klimacie umiarkowanym z niecierpliwością czekamy na słoneczne dni przez większość roku. Kiedy w końcu nadejdą, chętnie wygrzewamy się na słońcu i łapiemy jego ciepłe promienie. Czy naprawdę potrzebujemy ochrony przed słońcem? Latem czy przez cały rok?
Słońce może być sprzymierzeńcem lub wrogiem. Warto pamiętać, że ekspozycja na światło słoneczne jest niezbędna i przynosi wiele korzyści. Promienie ultrafioletowe B (UVB) docierające do skóry, stymulują syntezę witaminy D3, która jest bardzo ważna dla zachowania zdrowia. Ma duże znaczenie dla właściwego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego oraz odporności, a także w procesie mineralizacji kości i zębów. Promieniowanie słoneczne poprawia też nastrój i pozytywnie wpływa na motywację, dodając chęci do życia. Badania pokazują, że niski poziom witaminy D może mieć związek z depresją, dlatego nie należy całkowicie unikać słońca, ale korzystać z jego dobrodziejstwa odpowiedzialnie i rozważnie.

Promieniowanie UVB jest pochłaniane w większości przez warstwę rogową i niewielka jego ilość przenika do warstwy podstawnej naskórka i górnej części skóry właściwej. Działa powierzchownie i przy nadmiernej ekspozycji powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, rumień i uszkodzenie DNA keratynocytów, a w konsekwencji rozwój raka skóry. Promieniowanie UVB jest odpowiedzialne za powstanie opalenizny, która jest reakcją obronną skóry na słońce, ale może również wywołać oparzenie słoneczne.
opalona kobieta w stroju kąpielowym z turbanem na głowie czyta magazyn, ma założone okulary przeciwsłoneczne
fot. unsplash.com
Promieniowanie UVA nie jest zatrzymywane w atmosferze i dociera do Ziemi w 100%. Przenika do skóry właściwej, gdzie wpływa na fibroblasty oraz komórki śródbłonka naczyń układu immunologicznego Powoduje powstawanie wolnych rodników, które są odpowiedzialne za uszkodzenia DNA, a także struktury kolagenu. Promieniowanie UVA powoduje przedwczesne starzenie skóry, powstawanie i pogłębianie zmarszczek, a także zwiększa ryzyko wystąpienia raka skóry oraz czerniaka.

Promieniowanie UVC jest pochłaniane w warstwie ozonowej Ziemi, dlatego nie ma bezpośredniego wpływu na skórę.
 
Fotoprotekcja to nie tylko stosowanie ochronnych filtrów UV, ale szereg działań jakie należy podejmować, aby unikać lub zminimalizować negatywne skutki promieniowania słonecznego na organizm. Należą do nich:
Unikanie długotrwałej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Szczególną ostrożność należy zachować wiosną i latem w godzinach najintensywniejszej aktywności Słońca, czyli od 11:00 do 16:00. Warto jednak pamiętać, że w miesiącach zimowych słońce również bywa niebezpieczne.
Noszenie odzieży ochronnej. Odpowiednie ubranie również stanowi ochronę przeciwsłoneczną. Absolutnym must have, jeśli planuje się dłuższe przebywanie na słońcu, jest nakrycie głowy. W ten sposób chronimy się przed udarem słonecznym i szkodliwym wpływem słońca na skórę owłosioną głowy, twarzy i szyi. Należy również rozważyć stosownieodzieży zaprojektowanej do ochrony przed słońcem i przetestowanej pod kątem jej współczynnika ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym (UPF). Zapewni to większą kontrolę nad ogólnym poziomem ekspozycji na promieniowanie UV.
Noszenie okularów przeciwsłonecznych. Warto wybierać te, które posiadają oznaczenie UV400, informujące o powłoce chroniącej przed szkodliwym działaniem promieniowania. Okulary, zwłaszcza te o dużych szkłach, chronią nie tylko wzrok, ale i delikatną skórę wokół oczu.
Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych. Ten rodzaj fotoprotekcji zabezpieczy skórę przed negatywnymi skutkami promieniowania i pozwoli zachować ją w dobrej kondycji. Wiemy, że regularne nakładanie kremu z filtrem na skórę twarzy przez cały rok to jeden z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania zmarszczkom, przebarwieniom i problemom naczyniowym.

Do określenia efektywności fotoprotekcji przed promieniowaniem UVB stosuje się wskaźnik SPF (Sun Protection Factor). Liczba przy wskaźniku SPF oznacza, ile razy dłużej można poddać skórę chronioną działaniu promieni słonecznych zanim wystąpi zaczerwienienie w porównaniu ze skórą niechronioną. Im wyższy filtr, tym lepsza ochrona przeciwsłoneczna przed UVB. Powszechnie przyjmuje się podział produktów ochronnych na kategorie:
- niska ochrona (SPF 6-10),
- średnia ochrona (SPF 15-25),
- wysoka ochrona (SPF 30-50),
- bardzo wysoka ochrona (SPF 50+).

Najlepsze preparaty ochronne to takie, które będą łączyły w swoim składzie zarówno filtry fizyczne, jak i filtry chemiczne, gdyż zapewniają one pełniejszą ochronę zarówno przed promieniowaniem typu UVB, jak i UVA. Filtry fizyczne, czyli mineralne, działają na zasadzie odbijania i rozpraszania promieni świetlnych od powierzchni skóry, natomiast filtry chemiczne absorbują (pochłaniają) energię świetlną i przekształcają ją w energię cieplną.

Ochrony przeciwsłonecznej potrzebuje każdy i to nie tylko w czasie wakacji. Niezależnie od wieku, pochodzenia czy rodzaju aktywności wszyscy powinni pamiętać, że stosowanie fotoprotekcji zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów skóry. Stopień ochrony przeciwsłonecznej kremów z filtrem zależy od współczynnika SPF, ale również od ilości produktu nałożonego na skórę. Większość osób stosuje zbyt małą ilość produktu, a to powoduje istotne zmniejszenie skuteczności ochrony przeciwsłonecznej.

Krem z filtrem należy rozprowadzać równomiernie w ilości 2mg/cm2 powierzchni skóry, aby uzyskać pożądany efekt protekcyjny. Ochrona przeciwsłoneczna stanowi jeden z elementów zdrowego stylu życia i pozwala na spowolnienie procesów fotostarzenia, zmniejszenie ryzyka rozwoju raka skóry, dlatego należy ją stosować przez cały rok.

Wszystkich, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej na temat fotoporotekcji oraz zbadać skórę i sprawdzić skuteczność stosowanych preparatów z filtrem UV zapraszamy do Uniwersyteckiego Gabinetu Kosmetologicznego UM w Lublinie.
Autorka: mgr Urszula Przebirowska
Zakład Kosmetologii i Medycyny Estetycznej UM w Lublinie
(Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. Joanna Bartosińska)
© 2022 Centrum Symulacji Medycznej UM w Lublinie