Informator uniwersytecki

Ratujemy z ratownictwem: utonięcia

Jakie są przyczyny utonięć?
Przeważającą przyczyną utonięć jest głównie brak zdrowego rozsądku oraz odpowiedzialności. Według policyjnych statystyk w 2022 roku spośród wszystkich osób, które poniosły śmierć nad wodą, aż 25% z nich było pod wpływem alkoholu lub też środków odurzających. Pozostałymi najczęstszymi przyczynami są: brawurowe zachowania, nieostrożność podczas połowu ryb, zmęczenie i wyczerpanie, wypadki podczas nurkowania i żeglowania, nieumiejętność pływania, urazy głowy oraz kręgosłupa spowodowane skokami do wody czy też nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa.

Jak tonie człowiek?
Utonięcia nad wodą mają bardzo często miejsce w sytuacjach, gdy w pobliżu są ludzie. Tonący nie wołają o pomoc oraz nie machają rękami, ponieważ nie mają takiej możliwości. Mówi się, że człowiek „tonie po cichu” i jest to prawda. W pierwszej fazie dochodzi do zachłyśnięcia się wodą i człowiek wpada w panikę. Jeżeli jego głowa znajduje się pod wodą próbuje wstrzymywać oddech. Trwa to do momentu, kiedy stężenie dwutlenku węgla osiągnie próg przy którym organizm będzie się bronił przed niedotlenieniem i mimowolnie próbował łapać oddech. Dochodzi wtedy do aspiracji wody do dróg oddechowych, zwiotczenia mięśni, utraty przytomności i następnie do nagłego zatrzymania krążenia. Tonący rzadko mają możliwość wezwać pomoc, najczęściej znajdują się pod powierzchnią wody, która tłumi dźwięk oraz sprawia, że te osoby są niewidoczne.

Pierwsza pomoc przy utonięciu
Przede wszystkim udzielając pomocy osobie tonącej pamiętajmy, że to nasze życie i zdrowie jest najważniejsze. Kiedy poszkodowany znajduje się w wodzie i chcemy mu pomóc miejmy pewność, że jesteśmy w stanie tego dokonać. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości czy damy radę, nie wchodźmy do wody, lecz jak najszybciej zaalarmujmy służby dzwoniąc pod numer alarmowy 112. W przypadku poszkodowanego wyciągniętego na brzeg nasze postępowanie powinno przebiegać zgodnie z algorytmem BLS dostosowanym do sytuacji szczególnej jaką jest utonięcie. Schemat ten zawiera kilka różnic. Jedną z nich jest wykonanie 5 oddechów ratowniczych w momencie, kiedy stwierdzimy, że poszkodowany nie ma zachowanego oddechu. Po ich wykonaniu oceniamy, czy jest powrót czynności życiowych – jeżeli brak, przystępujemy do resuscytacji krążeniowo-oddechowej w schemacie 30:2. Bardzo ważne również jest jak najszybsze użycie AED. Należy pamiętać o tym, aby przed przyklejeniem elektrod samoprzylepnych jak najdokładniej osuszyć klatkę piersiową. Poszkodowany nie może znajdować się w wodzie, jednak samo mokre podłoże nie jest przeciwskazaniem do wykonania defibrylacji.