Informator uniwersytecki

Farmacja 2.0

Analityka medyczna nazywana również medycyną laboratoryjną to kierunek studiów, na którym studenci – oprócz tajników funkcjonowania ludzkiego organizmu – poznają również metody jakimi można ocenić niemal każdy składnik czy komórkę budującą ludzkie ciało. Pośród 63 przedmiotów w całym toku studiów, znajdują się także takie, które zaznajamiają studentów z budową i teoriami funkcjonowania ludzkiego ciała, ale też omawiają aktualne ustawodawstwo w myśl zapisów ustawy o medycynie laboratoryjnej.

Na przestrzeni lat kształcenie na kierunku Analityka Medyczna bardzo się zmieniło. Obecnie główny nacisk kładzie się na zajęcia praktyczne, podczas których studenci samodzielnie wykonują analizy i oznaczenia, oceniają ich wyniki, a także analizują popełnione błędy. Ogromną rolę w praktycznej nauce zawodu pełnią także praktyki wakacyjne.

Dla praktycznej nauki zawodu kluczowe jednak wydaje się kształcenie w realnie zorganizowanym laboratorium, odzwierciedlającym w jak najdokładniejszym stopniu medyczne laboratorium diagnostyczne. Studenci mając dostęp do prawdziwych analizatorów, mają realną możliwość nauki procesu programowania, kalibrowania i przeprowadzania badań, a także świadomość codziennych procedur kontrolnych, koniecznych do zapewnienia wymaganej wiarygodności wyników badań laboratoryjnych. Odtworzenie jak najbardziej zbliżonych do realiów warunków, które umożliwią poznanie całego procesu diagnostycznego, od uzyskania zlecenia na badanie, poprzez pobranie materiału od pacjenta, po transport i ocenę jakości próbki, wymaga zapewnienia studentom dostępu także do trenażerów i skanera naczyń krwionośnych.

Modelowe laboratorium symulowane powinno zawierać podstawowe pracownie spotykane w ogólnoprofilowych laboratoriach medycznych, wyposażone w aktualnie dostępny sprzęt aparaturowy tj.: analizatory biochemiczne, immunologiczne, hematologiczne, koagulologiczne, RKZ, itd. oraz pracownię analiz pilnych. Z tej ostatniej pracowni mogą korzystać także studenci Pielęgniarstwa, Położnictwa, Ratownictwa Medycznego oraz Dietetyki. Przeprowadzenie badań w rzeczywistym czasie przez studentów Analityki da z kolei możliwość dostarczenia wyników do interpretacji studentom kierunku Lekarskiego. Takie rozwiązanie wymusza współdziałanie i komunikację w różnych grupach zawodowych i uświadamia konieczność współpracy i wzajemnego zrozumienia w interdyscyplinarnym procesie opieki nad pacjentem.

Studenci kierunku Lekarskiego, Pielęgniarstwa, Położnictwa, Ratownictwa Medycznego poznają jaki materiał do badań jest konieczny do uzyskania wyniku określonego parametru oraz w jaki sposób należy go pobierać, jak szybko mogą zmieniać się parametry krytyczne i jak ważne jest ich monitorowanie w leczeniu. Studenci łatwiej zapamiętają jak różnorodność stosowanych metod analitycznych może wpływać na uzyskane wyniki np. w porównaniu do wyników POCT.

Ułatwieniem i wprowadzeniem dla kształcenia przyszłych diagnostów laboratoryjnych może być laboratorium wirtualne, które pozwala zapoznać studentów z różnorodnością aparatów i profili pracowni. Należy jednak pamiętać, że wirtualne wizyty w laboratorium czy coraz bardziej popularne aplikacje wspomagające proces uczenia czy stawiania diagnozy, nie zastąpią konieczności bezpośredniego kontaktu i możliwości samodzielnych oznaczeń wykonywanych na aparatach, przyłóżkowo czy nabycia umiejętności pobierania materiału do badań. Możliwość przeżycia w symulowanych warunkach całości procesu z fazą przedanalityczą, analityczną i postanalityczną zaprocentuje z pewnością podczas praktyk i przyszłej pracy w laboratorium.

Patrząc w przyszłość, nieuniknione wydaje się wykorzystanie sztucznej inteligencji, nie tylko w samej pracy laboratoryjnej, ale – jak należy się spodziewać – również do interpretacji wyników. Trzeba jednak pamiętać, że najpierw należy „nauczyć” AI, aby na logicznie zadane pytanie dotyczące określonego problemu otrzymać jak najbardziej adekwatne odpowiedzi. Wybranie najbardziej trafnej odpowiedzi w danej sytuacji klinicznej, nadal wymagać będzie zdobycia od osoby korzystającej z tego typu narzędzi fachowej wiedzy, aby wybrać najlepsze rozwiązanie.

Doświadczenia ostatnich lat uczą, że nie sposób przewidzieć skali korzyści, ale także zagrożeń wynikających z korzystania z tych narzędzi; tym bardziej nie można bazować jedynie na aplikacjach AI, ale umiejętnie je wykorzystywać do poszerzania wiedzy i kompetencji.