numer 023
Czerwiec 2023
4

Ciekawe przypadki kliniczne

Marcin Narloch [2], Dr n.med. Agnieszka Mikuła-Mazurkiewicz [1], Mikulski Michał [2], Marta Brzostowska-Pasikowska [2].

1. Klinika Traumatologii i Medycyny Ratunkowej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
2. Studenckie Koło Naukowe Medycyny Ratunkowej
„Zespół niepowściągliwych wymiotów wywołanych kannabinoidami”
Wprowadzenie: Coraz bardziej popularne, szczególnie wśród młodych dorosłych i młodzieży, staje się stosowanie środków odurzających na bazie kannabinoidów. Jest to grupa substancji pozyskiwana z roślin z rodziny Konopi (cannabis). Działają one na receptory kannabinoidowe CB1 i CB2. Receptory CB1 są obecne w całym układzie nerwowym, jednak największe ich zagęszczenie obserwujemy w tkankach odpowiedzialnych za pamięć, funkcje poznawcze i modulację przewodnictwa bólu. Receptory CB2 są zlokalizowane w narządach wewnętrznych i strukturach układu odpornościowego. Kannabinoidy mają również właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Obecnie poznano ponad 110 substancji z grupy kannabinoidów, jednak najbardziej przebadane są THC (Tetrahydrokannabinol) i CBD (Kannabidiol). Najczęściej są stosowane z powodu ich działa relaksacyjnego i uspokajającego. Pacjent po ich użyciu zaczyna się czuć euforię. Marihuana jest znana także z jej działania przeciwbólowego, działa rozkurczająco na mięśnie oraz rozszerza oskrzela, ale może także wzmagać apetyt. Z działania neurologicznego kannabinoidów wyróżnić możemy zmianę percepcji czasu i odległości (wydłużenie lub skrócenie) oraz obrazu ciała (uczucie lekkości). Może ponadto pojawić się synestezja, np. widzenie dźwięków, słyszenie kolorów. Związki te powodują wysoką samoocenę, wyostrzenie zmysłów, wielomówność i poprawę humoru. Jednakże długotrwałe ich stosowanie może przynieść także dość rzadki i nieprzyjemny skutek.
Opis przypadku:
Do SOR zgłosił się 20 letni pacjent z silnymi dolegliwościami bólowymi brzucha, cyklicznie nawracającymi wymiotami, które nie przechodziły mimo zastosowania leczenia (preparaty Prokit, Mesopral). Pacjent pierwotnie zanegował inne choroby i stosowanie używek. Mężczyzna nie gorączkował (temp.=36,8 st.C) i miał pozostałe podstawowe parametry życiowe w normie (RR=16/min, Sat. SpO2=98%, BP=129/88 mmHg, HR=90 ud./min). Wymioty zawierały treść wodnistą i pokarmową, jednakże nie uwidoczniono w nich obecności domieszek patologicznych (krew). W badaniu fizykalnym nie wykazano żadnych nieprawidłowości: Stan ogólny dobry, stabilny. Wydolny krążeniowo-oddechowo. Przytomny, w kontakcie logicznym, GCS 15. ASM, RR=13090 mmHg. Osłuchowo nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy symetryczny. Sat. O2 98%. Brzuch miękki, niebolesny, perystaltyka jelit zachowana, prawidłowa, objawy otrzewnowe ujemny. Bez obrzęków obwodowych.
Zlecono badania laboratoryjne - w morfologii krwi:
            WBC 13,1 x10^9/L;
            RBC 5,79x10^9/L;
            HGB 17,5 g/dL;
            HCT 50,8%;
            MCV 87,8 fL;
            MCH 30,3pg;
            MCHC 34,5 g/dL;
            RDV 12,2%;
            HDW 2,33g/dL;
            PLT 272x10^9/L;
            PDW 42,9%;
            MPV 7,1 fL; 
            NEU 12,11x10^9/L; 
            LYMPH 0,63x10^9/L;
            MON 0,25x10^9/L;
            EOS 0,04 10^9/L; 
            BASO 0,01x10^9/L;
            NEU% 92,4%; 
            LYMPH% 4,8%;
            MON% 1,9%;
            EOS% 0,3%;
            BASO% 0,1%;
            LUC% 0,5%;
            LUC 0,06x10^9/L;

Pozostałe badania laboratoryjne: potas 3,89 mmol/l; sód 139 mmol/l; mocznik w surowicy 34,00 mg/dl; kreatynina 1,01 mg/dl; ALT 19 U/L; AST 17 U/L; lipaza 25 U/L; amylaza 45 U/L; CRP 0,552 mg/l (N 0,00-5,00 mg/l); Badanie ogólne moczu bez odchyleń od normy.

Z powodu braku uchwytnej przyczyny w badaniach postanowiono porozmawiać z chorym. Zapytano ponownie o używki, jednakże tym razem pacjent przyznał się do ich stosowania – od kilku miesięcy palił marihuanę. Na podstawie wywiadu i badań rozpoznano Zespół niepowściągliwych wymiotów wywołanych kannabinodami (Cannabis Hyperemesis Syndrome).

W oddziale ratunkowym zastosowano leczenie Torecan 1amp, Metoclopramid 1amp, IPP 40mg, 2 amp No-Spa, 1g Pylargin oraz płyny - 250 ml 0,9% NaCl oraz Plasmalyte 500ml. Zastosowane leczenie przyniosło oczekiwany skutek – dolegliwości pacjenta ustąpiły.

Pacjent został wypisany do domu w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem leczenia odwykowego, dalszej diagnostyki ambulatoryjnej.
Wniosek:
Po długotrwałym stosowaniu kannabinodiów może dojść do rzadkiego powikłania jakim jest „Zespół niepowściągliwych wymiotów wywołanych kannabinoidami”. Objawia się on wymiotami, nudnościami i dolegliwościami bólowymi brzucha. Objawy te są trudne do samodzielnego opanowania przez chorego. Są one nawracające po spożyciu substancji zawierających kannabinoidy.
U każdego pacjenta z takimi dolegliwościami, szczególnie wśród młodych osób, w przypadku braku uchwytnej przyczyny w badaniach na pierwszy rzut oka należy pogłębić wywiad i wprost dopytać o stosowanie kannabinoidów. Alternatywnie w przypadku dalszego negowania wspomnianych używek przez pacjenta można się skłonić o zlecenie badań na obecność narkotyków w moczu.
© 2022 Centrum Symulacji Medycznej UM w Lublinie