Informator uniwersytecki

Pierwsza przezcewnikowa naprawa niedomykalności zastawki trójdzielnej metodą brzeg-do-brzegu

Specjaliści Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 4 w Lublinie wykonali pierwszy na wschód od Wisły, innowacyjny zabieg przezcewnikowej naprawy izolowanej niedomykalności zastawki trójdzielnej metodą brzeg-do-brzegu za pomocą systemu Triclip (Abbott). Wprowadzenie tej innowacji sprawiło, że obecnie Kliniczny Oddział Kardiologii Inwazyjnej SPSK nr 4 w Lublinie wykonuje pełen zakres zabiegów strukturalnych, czyli zabiegów bez otwierania klatki piersiowej.

Lublin jest obecnie jednym z kilku ośrodków w Polsce i jedynym na wschód od Wisły, gdzie wykonywane są zaawansowane zabiegi przezskórnej naprawy zastawki trójdzielnej metodą brzeg-do-brzegu za pomocą systemu Triclip (Abbott).

- Jest to bardzo nowatorska metoda stosowana obecnie tylko przez kilka ośrodków w Polsce i bardzo niewiele ośrodków na świecie. Oparta jest ona na systemie z klipsem przypominającym "żabkę" do zaczepiania firanek. Podczas zabiegu nakłuwamy żyłę udową w pachwinie, przedostajemy się do prawego przedsionka, który oddzielony jest od prawej komory zastawką trójdzielną. Wprowadzamy system do prawej komory, otwieramy klips i podnosimy go do góry korzystając z wizualizacjach echokardiograficznej przezprzełykowej i angiograficznej. Po upewnieniu się, że płatki tej zastawki leżą we właściwej pozycji na ramionach klipsa, zamykamy go, zbliżając do siebie płatki. Wówczas zastawka się uszczelnia i ilość krwi cofającej się z prawej komory do prawego przedsionka jest znacznie mniejsza. To powoduje zmniejszenie objawów prawokomorej niewydolności serca w postaci obrzęków kończyn dolnych czy duszności i poprawę komfortu pacjenta. Odciążenie prawej komory i prawego przedsionka z nadmiernej ilości krwi powoduje, że ona po pewnym czasie powraca, poprawia się jej funkcja i ustępują obawy niewydolności. Jest to tak naprawdę ostateczna metoda leczenia pacjentów, u których farmakoterapia nie przynosi efektów, a operacja kardiochirurgiczna jest niemożliwa lub trudna do wykonania. Operacje kardiochirurgiczne zastawki trójdzielnej z reguły są trudne i nie zawsze przynoszą oczekiwany efekt. Metoda naprawy zastawki przy użyciu systemu TriClip jest bardzo obiecująca i wydaje się przede wszystkim bezpieczna dla pacjentów, ponieważ zabieg jest wykonywany najczęściej w znieczuleniu miejscowym, klatka piersiowa nie jest otwierana, a akcja serca nie jest zatrzymywana. Po zabiegu zostaje jedynie jeden niewielki szew na skórze  - zaznacza dr med. Andrzej Madejczyk, zastępca lekarza kierującego Klinicznym Oddziałem Kardiologii Inwazyjnej SPSK nr 4 w Lublinie.

- Już kilka dni po zabiegu pojechałem do domu. Dla porównania mogę powiedzieć, że 11 lat temu przechodziłem operację wszczepienia bajpasów, po której moja rekonwalescencja trwała prawie rok. Trzy razy byłem w sanatorium. Dlatego powrót do domu w kilka dni po zabiegu na sercu jest dla mnie niesamowitą rewelacją. Ponadto bezpośrednio po zakończeniu zabiegu odczułem wyraźną poprawę, jak gdyby wyrównanie pracy serca. Nadal to samopoczucie się utrzymuje. Kiedyś mogłem przejść jedynie 80 metrów. Był to, jak to nazywałem, spacer od ławeczki do ławeczki. Dziś mogę przejść ok. 200, 300 metrów - mówi pacjent, pan Jan Szajda.

Ważną rolę w przeprowadzeniu zabiegu pełni echonawigator. Podczas pierwszej w SPSK nr 4 w Lublinie przezcewnikowej naprawy izolowanej niedomykalności zastawki trójdzielnej za pomocą systemu TriClip funkcję tę pełnił lekarz Klinicznego Oddziału Kardiologii i Rehabilitacji Kardiologicznej z Pododdziałem Intensywnej Opieki Kardiologicznej SPSK nr 4 w Lublinie, dr n. med. Wojciech Brzozowski.

- Rola ta jest istotna z tego względu, że jeszcze przed zabiegiem dokonujemy wstępnej kwalifikacji pacjenta do tego zabiegu. Oceniamy zastawki, struktury w sercu i czy rzeczywiście możemy zastosować tę metodę, gdyż nie wszystkie zastawki nadają się do tego typu korekty. Potem monitorujemy całość zabiegu w czasie rzeczywistym, zapewniamy bezpieczeństwo, by niezwykle delikatne struktury serca nie uległy uszkodzeniu. Bezpośrednio po zabiegu dokonujemy pełnej oceny jego efektów. Bezpośrednio po redukcji niedomykalności jesteśmy zobowiązani do sprawdzenia, na ile zabieg jest skuteczny. Informacje o jego jakości i skuteczności mamy natychmiast. W późniejszym czasie monitorujemy stan pacjenta w warunkach ambulatoryjnych. Od początku do końca tego procesu pracujemy w zespole interdyscyplinarnym obejmującym kardiologów, kardiochirurgów, anestezjologów i ewentualnie lekarzy innych specjalności - mówi dr n. med. Wojciech Brzozowski.

Zespół, który uczestniczył w zabiegu:
- dr hab. Piotr Waciński, lekarz kierujący Klinicznym Oddziałem Kardiologii Inwazyjnej SPSK Nr 4 w Lublinie
- dr med. Andrzej Madejczyk, zastępca lekarza kierującego Klinicznym Oddziałem Kardiologii Inwazyjnej SPSK nr 4 w Lublinie
- dr n. med. Wojciech Brzozowski, echonawigator, lekarz Klinicznego Oddziału Kardiologii i Rehabilitacji Kardiologicznej z Pododdziałem Intensywnej Opieki Kardiologicznej SPSK Nr 4 w Lublinie
- med. Jarosław Merkisz, lekarz Kliniki I Anestezjologii i Intensywnej Terapii SPSK Nr 4 w Lublinie
- med. Bartłomiej Turek – lekarz Kliniki I Anestezjologii i Intensywnej Terapii SPSK Nr 4 w Lublinie
- med. Sylwia Targońska – lekarz Klinicznego Oddziału Kardiochirurgii SPSK Nr 4 w Lublinie (asysta)
- dr n. med. Marek Czajkowski - lekarz Klinicznego Oddziału Kardiochirurgii SPSK Nr 4 w Lublinie (asysta)
- Szymon Dziedzic – proktor (Abbott)
- Andrzej Świtacz – technik radiologii, Zakład Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii SPSK Nr 4 w Lublinie
- Aleksandra Osic – technik radiologii, Zakład Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii SPSK Nr 4 w Lublinie
- Bartłomiej Wilk – technik radiologii, Zakład Radiologii Zabiegowej i Neuroradiologii SPSK Nr 4 w Lublinie
- Barbara Skórska – specjalista pielęgniarstwa operacyjnego
- Zofia Babis – specjalista pielęgniarstwa operacyjnego
- Ewa Guściora – specjalista pielęgniarstwa kardiologicznego
- Anna Zborowska – specjalista pielęgniarstwa kardiologicznego
- Sylwia Markiewicz – specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki

Plany rozwoju Kardiologii w SPSK nr 4 w Lublinie

W Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym Nr 4 w Lublinie mieści się największy ośrodek kardiologiczny na wschód od Wisły. Rocznie wykonywanych jest w nim ponad 2 tys. zabiegów. Klinika Kardiologii pełni dyżur zawałowy przez 365 dni w roku i 24 godziny na dobę. Przyjmowani są do niej pacjenci z całego regionu, kwalifikowani do pilnych interwencji. Ze względu na najwyższy stopień referencyjności ośrodka (klasa C wg. AISN) są to często chorzy w stanie bardzo ciężkim m.in. z zawałem serca STEMI, po nagłym zatrzymaniu krążenia, we wstrząsie kardiogennym i z wieloma chorobami współistniejącymi.

Wiosną 2021 roku w strukturach Kardiologii SPSK Nr 4 została zakończona inwestycja, w efekcie której wyodrębnione zostały trzy oddziały kliniczne: Kliniczny Oddział Kardiologii i Rehabilitacji Kardiologicznej z Pododdziałem Intensywnej Opieki Kardiologicznej, Kliniczny Oddział Elektrokardiologii z Pracownią Elektrofizjologii i Elektroterapii i Kliniczny Oddział Kardiologii Inwazyjnej. Wśród planów inwestycyjnych szpitala na najbliższe lata znajduje się kontynuacja rozwoju nowoczesnego ośrodka leczenia chorób układu krążenia w ramach Uniwersyteckiego Centrum Kardiologii z Ośrodkiem Telemetrii i Telemedycyny. Plan inwestycji zakłada przebudowę budynku głównego szpitala i zakup wyposażenia na potrzeby oddziałów kardiologicznych, rozwoju telemetrii i telemedycyny z wykorzystaniem sztucznej inteligencji oraz rozwoju zdalnej kontroli leczenia pacjentów kardiologicznych.

Realizacja inwestycji oznacza przebudowę istniejących pomieszczeń zajmowanych przez jednostki kardiologiczne oraz przeznaczenie dodatkowej powierzchni na ich potrzeby. W obrębie objętej inwestycją przestrzeni znajdą się:

• Kliniczny Oddział Kardiologii i Rehabilitacji Kardiologicznej – 20 łóżek,
• Pododdział Intensywnej Opieki Kardiologicznej z Ośrodkiem Umiarowień – 29 łóżek,
• Trzy sale hemodynamiczne, w tym jedna z możliwością wykonywania zabiegów operacyjnych,
• Kliniczny Oddział Kardiologii Inwazyjnej – 20 łóżek,
• Kliniczny Oddział Elektrokardiologii – 20 łóżek,
• część diagnostyczna Oddziału Kardiologii (pracownie diagnostyki nieinwazyjnej).

Inwestycja opiera się na wsparciu oddziałów SPSK Nr 4 w Lublinie zajmujących się leczeniem chorób układu krążenia należących do najistotniejszych problemów zdrowotnych społeczeństwa. Zgodnie ze strukturą zgonów, schorzenia te stanowią pierwszą co do wielkości grupę chorób z najwyższą umieralnością zarówno dla Polski jak i dla woj. lubelskiego.

Projekt ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców województwa lubelskiego w zakresie opieki kardiologicznej. Będzie to możliwe dzięki poprawie układu funkcjonalnego, podniesieniu jakości wyposażenia ośrodka i zwiększeniu liczby miejsc do hospitalizacji chorych. Dzięki realizacji przedsięwzięcia nastąpi poprawa dostępności do specjalistycznych usług medycznych i najbardziej nowoczesnych metod leczenia, w tym telemedycyny i telemetrii. Zwiększy się szybkość i precyzyjność diagnostyki oraz bezpieczeństwo zabiegów, skróceniu ulegnie czas oczekiwania na realizację świadczenia. W przebudowanych strukturach Kardiologii SPSK Nr 4 będą miały miejsce niewykonywane dotąd hybrydowe zabiegi ablacji migotania przedsionków oparte o ścisłą współpracę kardiologa, elektrofizjologa i kardiochirurga.

Inwestycja jest kontynuacją podjętych wcześniej działań modernizacyjnych obejmujących jednostki SPSK Nr 4 zajmujące się leczeniem chorób serca, w tym Klinicznego Oddziału Kardiochirurgii i Klinicznego Oddział Elektrokardiologii SPSK Nr 4. W ramach planowanego projektu oddziały te nie będą objęte robotami budowlanymi. Plan inwestycji uwzględnia natomiast organizację przestrzeni dla dodatkowych łóżek, których obecnie w Klinicznym Oddziale Elektrokardiologii jest niewystarczająca liczba. Istotnym celem jest likwidacja problemu niekorzystnej lokalizacji Klinicznego Oddziału Kardiologii Inwazyjnej w przejściu pomiędzy innymi jednostkami, wyodrębnienie tej części z ogólnej komunikacji i utworzenie kompleksowego zespołu dwóch sal angiokardiograficznych wraz z dodatkową salą hybrydową i niezbędnymi pomieszczeniami. Przebudowa wraz z budową sali hybrydowej dla potrzeb Kardiologii SPSK Nr 4 pozwoli na wykonywanie badań i zabiegów w warunkach bloku operacyjnego. Przyczyni się również do pełnego wykorzystania potencjału ośrodka. Wsparcie ponadregionalnego ośrodka w Lublinie, który jako jedyny w Polsce wykonuje zabiegi wieńcowe z wykorzystaniem lasera (ELCA), będzie kluczowe przy prognozowanym wzroście zapadalności na chorobę wieńcową w województwie lubelskim (do 2031 r. ok. 10 proc.). oraz dalszy rozwój programu przezskórnych zabiegów strukturalnych serca. Kliniczny Oddział Kardiologii i Rehabilitacji Kardiologicznej z Pododdziałem Intensywnej Opieki Kardiologicznej i Ośrodkiem Umiarowień zlokalizowany jest na dwóch kondygnacjach bloku szpitala, co stanowi problem logistyczny i komunikacyjny. Prawidłowe funkcjonowanie oddziału będzie możliwe po przeniesieniu ośrodka do jednej lokalizacji (tj. na wysoki parter) oraz przebudowie istniejących sal chorych.

Realizacja planowanych działań oznacza digitalizację ośrodka i możliwość monitorowania pacjentów OIOK na poziomie odpowiadającym randze wysokospecjalistycznego szpitala, jakim jest SPSK Nr 4. Urządzenia stałego monitorowania pacjentów pomogą w natychmiastowej reakcji na stany zagrożenia życia chorego, np.: zaburzenia rytmu serca. W ramach rozbudowy OIOK zostaną utworzone sale rehabilitacji pozawałowej, co rozwiąże problem zajmowania łóżek intensywnej terapii przez pacjentów rehabilitacji kardiologicznej.

Utworzenie bazy diagnostycznej w jednym miejscu pozwoli na efektywne wykorzystanie gabinetów badań dla pacjentów z oddziałów kardiologicznych, jak również z całego szpitala. Realizacja inwestycji zapewnieni optymalny standard w zakresie świadczonych usług kardiologicznych w SPSK Nr 4 w Lublinie.

Autor: Alina Pospischil, rzecznik prasowy Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4