Informator uniwersytecki

Ratujemy z ratownictwem - udar cieplny

Do przegrzania, którego skutkiem może być udar cieplny dochodzi przez zbyt długie i intensywne wystawienie na wysoką temperaturę. Najczęściej zdarza się to przy zbyt intensywnym opalaniu, chociaż możliwe są też inne sytuacje, takie jak przebywanie w pomieszczeniu ze zbyt wysoką temperaturą.

Czym jest hipertermia?
Z hipertermią, czyli przegrzaniem mamy do czynienia w sytuacji, w której temperatura głęboka ciała wynosi powyżej 40°C i nie jest to związane z gorączką lub zaburzeniami ośrodka termoregulacji, lecz jest skutkiem zbyt intensywnego wydzielania ciepła, zmniejszeniem jego utraty lub wpływ czynników zewnętrznych. Wyróżnia się dwa typy hipertermii: postać klasyczną, a także hipertermię wysiłkową. Pierwsza z nich występuje u osób z zaburzoną eliminacją ciepła, zwłaszcza u ludzi starszych oraz dzieci. Może się także pojawić przy zbyt długim i intensywnym działaniu wysokich temperatur np. podczas nierozważnego opalania. Hipertermia wysiłkowa związana jest ze zbyt długą aktywnością fizyczną i z jednocześnie zbyt małą podażą płynów czy też za krótkim odpoczynkiem. Każda z nich wymaga interwencji medycznej, gdyż może wiązać się z zagrożeniem życia.

Czym jest udar słoneczny?
Udar słoneczny jest reakcją na przegrzanie, w której organizm nie może odprowadzić ciepła, a jego wystąpienie związane jest ze zbyt długim wystawieniem na promienie słoneczne. Głównymi objawami są: zaczerwienienie, suchość oraz ocieplenie skóry, złe samopoczucie, bóle i zawroty głowy, splątanie, zaburzenia neurologiczne, w późniejszym stadium utrata przytomności. Udarowi cieplnemu często towarzyszą wymioty, gorączka oraz odwodnienie. Mogą wystąpić też oparzenia słoneczne. Jeżeli pojawiają się objawy udaru słonecznego, poszkodowanego trzeba bacznie obserwować, schładzać i podawać mu dużą ilość płynów do picia. Jeżeli pojawią się objawy neurologiczne, splątanie czy też utrata przytomności należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną.

Pierwsza pomoc w udarze cieplnym
Temperatura organizmu wynosząca ponad 40°C może doprowadzić do uszkodzenia narządów wewnętrznych, a w konsekwencji do śmierci, dlatego należy jak najszybciej podjąć działania dążące do jej obniżenia. Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji rekomendują zanurzenie ciała od szyi w dół w zimnej wodzie w celu słodzenia organizmu poniżej 39°C. Jjeżeli nie ma takiej możliwości, należy stosować inne dostępne metody np. okłady z lodu w okolicach dużych naczyń krwionośnych, zimne kompresy czy też chłodny prysznic. W przypadku, kiedy dojdzie do zaburzeń neurologicznych, pierwsza pomoc oprócz intensywnego chłodzenia, powinna polegać także na wezwaniu zespołu ratownictwa medycznego. W momencie utraty przytomności należy kontrolować czynności życiowe, a w przypadku ich ustania jak najszybciej przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.