Informator uniwersytecki

Ratujemy z ratownictwem: odmrożenia

Odmrożeniem określa się wywołane działaniem niskiej temperatury uszkodzenie skóry oraz tkanek pod nią. Większość z nich spowodowana jest przebywaniem w otoczeniu, w którym temperatura wynosi poniżej 0°C. 

Jak dochodzi do odmrożeń?

Powstawanie odmrożeń wywołane jest upośledzeniem, a następnie zatrzymaniem krążenia krwi w naczyniach zaopatrujących skórę, tkankę podskórną oraz mięśnie. Komórki nie są zaopatrywane w tlen i substancje odżywcze. Może to powodować ich uszkodzenia, a nawet całkowitą martwicę. Pierwszymi objawami odmrożenia są zaczerwieniona lub blada skóra oraz uczucie silnego pieczenia. Symptomy różnią się w zależności od stopnia uszkodzenia tkanek.Odmrożenia najczęściej powstają poprzez kontakt odsłoniętej skóry z zimnym powietrzem lub powierzchniami. Czynnikami, które nasilają wystąpienie objawów są:
- mroźny wiatr oraz duża wilgotność powietrza,
- ciasne przylegające do stóp obuwie,
- nieodpowiedni do warunków pogodowych ubiór,
- spożywanie alkoholu,
- odwodnienie,
- podeszły wiek,
- zmęczenie,
- choroby sercowo-naczyniowe a także niewydolność krążenia.


Jakie są objawy odmrożenia?

Odmrożenia dzieli się na cztery stopnie:
I stopień – dotyczy głównie zewnętrznych warstw skóry i jest skutkiem przejściowego zaburzenia przepływu krwi w zaopatrujących je naczyniach krwionośnych. Objawy jakie temu towarzyszą to przede wszystkim zaczerwienienie lub blade zabarwienie powłok skórnych z często z towarzyszącym bólem i uczuciem swędzenia. Może wystąpić także obrzęk i przejściowa utrata czucia.
II stopień – na tym etapie dochodzi do zniesienia czucia, a także bólu. Po pewnym czasie od odmrożenia na skórze pojawiają się pęcherze z płynem surowiczym, a czasem także podbarwione krwią.
III stopień – skóra zmienia kolor na siny w skutek martwicy jej powierzchownych warstw, utrzymuje się brak odczuwania bólu.
IV stopień – martwica przechodzi do niżej położonych tkanek w tym ścięgien oraz kości. Może dochodzić także do samoistnych amputacji dystalnie położonych części ciała takich jak palców dłoni czy też stóp.

Każdy ze stopni należy skonsultować z lekarzem, objawy sugerujące II lub wyższy stopień wymagają specjalistycznego leczenia.

Jak udzielić pierwszej pomocy?

Pierwsza pomoc w przypadku odmrożenia nie polega tylko na zaopatrzeniu dotkniętego nim obszaru, ale także ochronie poszkodowanego przed wychłodzeniem organizmu. Przeciwdziałanie hipotermii powinno obejmować jak najszybszą ewakuację do ciepłego pomieszczenia. Następnie należy zdjąć mokre obuwie i ubrania oraz wszelką biżuterię. Kolejnym etapem udzielania pierwszej pomocy przy odmrożeniach jest powolne ogrzewanie dotkniętego nimi miejsca. Wychłodzone dystalne części ciała takie jak stopy oraz dłonie, można zanurzyć w letniej wodzie, stopniowo zwiększając jej temperaturę do maksymalnej wynoszącej około 36°C. Skórę twarzy należy zabezpieczyć jałowym opatrunkiem. Poszkodowanemu można także podać ciepłą, ale nie gorącą, herbatę. W przypadku wystąpienia poważniejszych skutków odmrożeń konieczne jest wezwanie zespołu ratownictwa medycznego lub kontakt ze specjalistą.