Informator uniwersytecki

Narodowe Centrum Nauki rozstrzygnęło konkurs MINIATURA 7

Ogłaszany co roku przez Narodowe Centrum Nauki konkurs MINIATURA służy finansowaniu realizacji pojedynczego działania naukowego takiego jak badania wstępne/pilotażowe, kwerendy, staże naukowe, wyjazdy badawcze albo konsultacyjne. Podstawowym celem konkursu jest finansowe wsparcie działania naukowego służącego przygotowaniu przyszłego projektu badawczego planowanego do złożenia w konkursach NCN, innych konkursach ogólnokrajowych lub międzynarodowych. W konkursie można uzyskać środki finansowe w wysokości od 5 000 do 50 000 zł na realizację działania naukowego trwającego do 12 miesięcy.

dr Estera Okoń, Katedra Nauk Podstawowych, projekt pn. 8-glukozyd emodyny jako adiuwant w eksperymentalnej terapii z użyciem trastuzumabu derukstekanu (Enhertu) w modelach raka piersi o zróżnicowanej ekspresji HER2 na kwotę 49 799,00 zł. Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy wśród kobiet, a jego skuteczna terapia stanowi ogromne wyzwanie współczesnej medycyny. W związku z powyższym celem projektu jest ocena wpływu związku pochodzenia naturalnego - 8-glukozydu emodyny na skuteczność stosowania trastuzumabu derukstekanu (T-DXd, Enhertu) zastosowanych w połączeniu w modelach in vitro i in vivo HER2+ i HER2 low raka piersi. Zastosowanie powyższej kombinacji związków może w przyszłości pozwolić na obniżenie dawek leków, zmniejszając tym samym ich toksyczność.

dr Paulina Mertowska, Katedra Nauk Biomedycznych, projekt pn. Mikro-zmiany o makro-potencjale - rola miRNA w rozwoju wtórnego niedoboru odporności w przebiegu przewlekłej białaczki limfocytowej w kontekście reaktywacji zakażenia wirusem Epsteina-Barr na kwotę 49 995,00 zł. W dziedzinie biologii komórkowej maleńkie cząsteczki zwane mikroRNA (miRNA) stają się znaczącymi graczami. Chociaż nie kodują białek, mają ogromną władzę regulacyjną nad różnymi procesami biologicznymi, szczególnie w układzie odpornościowym. Obejmuje to rozwój i funkcjonowanie kluczowych komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T i B, komórki NK i komórki dendrytyczne. Modulując reakcje tych komórek na bodźce, takie jak patogeny lub stany zapalne, miRNA pomagają utrzymać delikatną równowagę naszego układu odpornościowego. Jednakże, gdy miRNA nie działają prawidłowo, może to prowadzić do problemów ze zdrowiem immunologicznym. Rozregulowanie miRNA powiązano z różnymi chorobami, w tym z wtórnymi niedoborami odporności. Szczególnie intrygujący aspekt tych zaplanowanych do realizacji badań skupia się na reaktywacji wirusa Epsteina-Barr (EBV), wirusa obecnego u prawie 90% światowej populacji. Wirus ten może pozostawać w organizmie w stanie uśpionym, ale w pewnych warunkach może dochodzi do jego reaktywacji, wywołując lub zaostrzając przebieg wielu chorób. Dlatego też celem niniejszego projektu jest określenie zmian w profilach miRNA surowicy pacjentów z przewlekłą białaczką limfocytową (CLL) ze współtowarzyszącym WNO ze szczególnym uwzględnieniem roli reaktywacji wirusa EBV. Zrozumienie roli specyficznych miRNA w przebiegu CLL, zwłaszcza w kontekście rozwoju WNO może zapewnić wgląd w podstawowe mechanizmy i potencjalne cele terapeutyczne tej szczególnej grupy pacjentów. Dodatkowo określenie roli miRNA w reaktywacji wirusa EBV jest ważne dla rozszyfrowania skomplikowanych mechanizmów molekularnych zaangażowanych w przejście od latencji wirusa do replikacji litycznej, co potencjalnie może przyczynić się do rozwoju chorób, związanych z wirusem EBV.

dr Ewelina Wawryk-Gawda, II Katedra Pediatrii, projekt pn. Ocena wybranych markerów biologicznych zwiększających ryzyko wystąpienia astmy oskrzelowej po narażeniu na dym papierosów tradycyjnych oraz aerosol papierosów elektronicznych na kwotę 44 000,00 zł. Palenie papierosów jest znanym czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób zarówno u dzieci jak i wśród dorosłych. Alternatywą dla tradycyjnych wyrobów tytoniowych stały się papierosy elektroniczne, za pomocą których zażywana jest nikotyna w postaci aerozolu zawierającego poza nikotyną często również glikol propylenowy, formaldehyd i substancje aromatyzujące. Aerozol generowany przez e-papierosa zawiera mniej toksycznych substancji niż dym powstający ze spalania tradycyjnego papierosa, jednak coraz więcej danych świadczy o ich toksycznym działaniu na żywe organizmy. Wśród opisywanych zaburzeń powodowanych przez papierosy elektroniczne są zmiany w układzie immunologicznym, uszkodzenia w obrębie różnych narządów, a także zaburzone procesy regeneracyjne. Przedmiotem badania są markery immunologiczne oraz białka regulujące procesy wewnątrzkomórkowe odpowiedzialne za reakcję zapalną i regenerację.
Do badania zostanie użyty materiał pochodzący z tkanek samców szczura białego narażonych na działanie aerosolu e-papierosów i porównany z tkankami zwierząt narażonych na dym tytoniowy tradycyjnych papierosów i zwierząt bez narażenia na lotne związki nikotyny.

dr Hanna Nikolaichuk, Zakład Bioanalityki, projekt pn. Wpływ flawonoidów dietetycznych na modyfikację potranslacyjne białek w kontekście chorób degeneracyjnych na kwotę 47 300,00 zł. Globalny wzrost liczby osób cierpiących na demencję stawia przed społeczeństwem istotne wyzwania. Obecnie 55 milionów ludzi na całym świecie choruje na demencję, a do 2050 roku prognozuje się, że liczba ta wzrośnie do 152 milionów. Potencjalnymi strategiami opóźniania oraz zapobiegania demencji jest prowadzenia zdrowego stylu życia, obejmującego dietę bogatą w produkty roślinne oraz regularne ćwiczenia. Korzystny wpływ diety roślinnej przede wszystkim wynika z obecności dużej zawartości związków bioaktywnych, do których miedzy innymi należą flawonoidy dietetyczne lub ich metabolity. Mechanizm działania tych związków nie jest jednak do końca poznany. Natomiast pojawia się co raz więcej prac naukowych, które podkreślają wyraźny wpływ modyfikacji potranslacyjnej białek (ang. PTMs post-translational modifications) na regulacje podstawowych procesów biochemicznych, jak również na początek oraz rozwój różnych chorób. Badania wstępne mają na celu zbadania wpływu wybranych flawonoidów dietetycznych na PTMs białek związanych z chorobami neurodegeneracyjnymi i stanami zapalnymi układu nerwowego. W efekcie realizacji zadania badawczego zostaną ustalone warunki skutecznego i precyzyjnego wykrywania zmian ilości i regulacji białek, specyficzności i odwracalności PTMs oraz różnic w PTMs, co ma ogromny potencjał do odkrywania ważnych czynników i markerów chorób. Poszerzy to również wiedzę na temat mechanizmów leżących u podstaw interakcji flawonoidów z białkami, co w dalszej perspektywie może być przełożone na badania in vivo oraz kliniczne w celu poprawy zdrowia ludzkiego i zapewnienia zdrowego starzenia się.

dr Jakub Czapiński, Katedra Nauk Podstawowych, projekt pn. Ulepszenie kontroli nad aktywnością białek: rozwinięcie zaawansowanych systemów dla optymalnej regulacji na kwotę 49 940,00 zł. Celem projektu jest wykonanie szeregu rearanżacji obejmujących inteiny, skupiające się na: 1) Równoległym badaniu przesiewowe elastycznych domen pomiędzy rozdzieloną inteiną Tx i VMA. 2) Ewolucji in vitro inteiny DnaE i innych podobnych intein w celu zmniejszenia powinowactwa własnego 3) Mutagenezie białka Tx w celu zaprojektowania rozdzielonych miejsc w różnych lokalizacjach i wybrania tych, które nie pogarszają działania po odtworzeniu białka.