Informator uniwersytecki

„Czy otyły może być niedożywiony?” – warsztaty SKN Dietetyki Klinicznej UMLub

Dnia 27 października 2023 roku w ramach Targów Studenckich Kół Naukowych, Emilia Górska, Katarzyna Mróz i Katarzyna Dąbkowska – studentki dietetyki II roku II stopnia z SKN Dietetyki Klinicznej UMLub – przeprowadziły warsztaty „Czy otyły może być niedożywiony?”.

Niedożywienie to choroba – według European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) jest to „stan wynikający z braku wchłaniania lub braku spożywania substancji żywieniowych, prowadzący do zmiany składu ciała, upośledzenia fizycznej i mentalnej funkcji organizmu oraz wpływający niekorzystnie na wynik leczenia choroby podstawowej”. Jest to poważny problem, który często kojarzy się z głodem i wychudzeniem, jednak może on występować również u osób otyłych. Niedożywienie może prowadzić do wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak osłabienie układu immunologicznego, problemy z układem krążenia, zaburzenia hormonalne, upośledzenie funkcji narządów, utrudnione gojenie się ran, zwiększona ilość powikłań septycznych, wydłużenie czasu pobytu w szpitalu i związanych z tym kosztów, pogorszenie wyników leczenia oraz zwiększona śmiertelność.



Podczas warsztatów omówiono różne metody diagnostyki niedożywienia, w tym badania laboratoryjne. Oznaczanie poziomu albumin, białka, witamin i minerałów, mogą pomóc zidentyfikować niedożywienie nawet u osób otyłych.

Studenci omówili złożoną relację między otyłością a niedożywieniem. Otyłość jest często postrzegana jako efekt nadmiernego spożywania kalorii, ale nie zawsze jest to prawda. Osoby otyłe mogą mieć złe nawyki żywieniowe, które prowadzą do niedoborów niektórych składników odżywczych, pomimo nadmiaru kalorii. Może to prowadzić do sytuacji, w której osoba jest otyła, ale jednocześnie niedożywiona.



Ocena pacjenta otyłego powinna uwzględniać również utratę masy mięśniowej, która może prowadzić do poważnych powikłań. Otyłość sarkopeniczna jest określana jako jedna z postaci klinicznych sarkopenii, charakteryzująca się utratą beztłuszczowej masy ciała równocześnie z nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej. Zgodnie z zaleceniami European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) i European Association for the Study of Obesity (EASO), uznawana jest za odrębną jednostkę chorobową, nie jedynie jako połączenie otyłości i sarkopenii. Wyzwaniem jest skuteczna profilaktyka, diagnostyka oraz prewencja powikłań wynikających z jednoczesnego występowania nadmiernej masy ciała i utraty masy mięśniowej.



Podczas warsztatów omówiono także rolę dietetyka w zespole interdyscyplinarnym. W procesie leczenia otyłości i niedożywienia ważne jest podejście interdyscyplinarne, które obejmuje współpracę różnych specjalistów, w tym lekarzy, psychologów, fizjoterapeutów i dietetyków. Dietetyk odgrywa kluczową rolę w opracowaniu odpowiedniego planu żywieniowego, który uwzględnia potrzeby pacjenta i pomaga zarówno w walce z nadmierną masą ciała, jak i niedożywieniem.



Warsztaty zakończyły się omówieniem zadań dietetyka. Dietetyk kliniczny to specjalista, który bierze udział w procesie leczenia: zajmuje się oceną stanu odżywienia pacjentów oraz ich problemów żywieniowych. Metody oceny stanu odżywienia obejmują badania ankietowe służące do przesiewowej oceny stanu odżywienia, wywiad żywieniowy, pomiary antropometryczne, badania składu ciała oraz badania laboratoryjne. Wszystkie te techniki mają na celu diagnozowanie niedożywienia, co jest szczególnie istotne w przypadku pacjentów przyjmowanych do szpitala, u których ryzyko niedożywienia w trakcie hospitalizacji znacząco wzrasta. Mimo dostępności badań potwierdzających wpływ niedożywienia na efektywność leczenia, często zauważa się brak ich efektywnego wykorzystania przez personel medyczny, co skutkuje nierozpoznaniem niedożywienia. Dlatego istotne jest, aby zwrócić uwagę personelu medycznego szpitala na ten problem, zachęcając do opracowania skutecznych strategii diagnozowania i leczenia niedożywienia.
W przypadku otyłych osób, dietetyk może pomóc w opracowaniu planu żywieniowego, który pozwoli na kontrolę masy ciała oraz dostarczanie niezbędnych składników odżywczych. Dietetyk może pomóc w zidentyfikowaniu konkretnych niedoborów i dostosowaniu odpowiedniej diety w celu uzupełnienia wszelkich niedoborów żywieniowych.



Warsztaty Koła Naukowego na temat „Czy otyły może być niedożywiony?”, dostarczyły cennych informacji na temat złożonej relacji między otyłością a niedożywieniem. Wydarzenie podkreśliło znaczenie diagnozy i leczenia niedożywienia u pacjentów otyłych oraz rolę dietetyka w interdyscyplinarnym podejściu do tych problemów. Warto zrozumieć, że otyłość to nie tylko nadmiar kalorii, ale także niedobory niezbędnych składników odżywczych, które mogą mieć wpływ na zdrowie i życie pacjentów.

BIBLIOGRAFIA
[1] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/niedozywienie/110018,niedozywienie-i-ocena-stanu-odzywienia-pacjenta
[2] Ostrowska J, Jeznach-Steinhagen A: Niedożywienie szpitalne. Metody oceny stanu odżywienia. Zakład Żywienia Człowieka, Warszawski Uniwersytet Medyczny, 2017 Via Medica ISSN 1897–3590
[3] Ljungqvist O, van Gossum A, Sanz ML, et al. The European fight against malnutrition. Clin Nutr. 2010; 29(2): 149–150, doi: 10.1016/j.clnu.2009.10.004, indexed in Pubmed: 19897284.
[4] Jeznach-Steinhagen A, Ostrowska J, Czerwonogrodzka-Senczyna A. Evaluation of conducting a screening assessment of nutritional status of hospitalized patients. Presentation of main goals and objectives of the global health project „NutritionDay”. Przegl Epidemiol. 2016; 70(1): 71–5, 147, indexed in Pubmed: 27344478
[5] Batsis JA, Villareal DT. Sarcopenic obesity in older adults: aetiology, epidemiology and treatment strategies. Nat Rev Endocrinol 2018; 14: 513-537.
[6] Donini LM, Busetto L, Bischoff SC i wsp. Definition and diagnostic criteria for sarcopenic obesity: ESPEN and EASO consensus statement. Obes Facts 2022; 15: 321-335.