numer 027
Luty 2024
4

Niedożywienie szpitalne - Studenckie Koło Naukowe Żywienia Klinicznego

Niedożywienie związane z chorobą stanowi poważny problem zdrowotny, który często dotyczy pacjentów hospitalizowanych i w istotny sposób wpływa ich na wyniki leczenia. Niedożywienie definiuje się jako stan wynikający ze złego wchłaniania lub niedostatecznego spożycia składników odżywczych, który może prowadzić do wystąpienia zmian w składzie ciała pacjenta, jego funkcjonowaniu i wynikach leczenia. Niedożywienie jest chorobą i figuruje w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych ICD-10:
Zdjęcie z platformy unsplash.com. Przedstawia owoce takie jak papaja, grejfrut, awokado, kiwi i ananas.
fot. ilustracyjne, źródło: unsplash.com
- E40-E46 Niedożywienie 
- E46 Niedożywienie białkowo-energetyczne, nieokreślone 
- O25 Niedożywienie w ciąży 
- P05 Opóźniony wzrost płodu i niedożywienie płodu 
- E44.1 Niedożywienie białkowo-energetyczne, łagodne 
- E43 Ciężkie niedożywienie białkowo-energetyczne, nieokreślone 
-  E44.0 Niedożywienie białkowo-energetyczne, umiarkowane 
- P05.2 Niedożywienie płodu bez informacji o niskiej urodzeniowej masie ciała lub o niskich urodzeniowych wymiarach ciała w stosunku do wieku płodowego 
- O24.2 Istniejące uprzednio niedożywienie związane z cukrzycą 
- E44 Niedożywienie białkowo-energetyczne umiarkowanego lub łagodnego stopnia 
- E12 Cukrzyca związana z niedożywieniem 


Przyczyny niedożywienia szpitalnego są złożone. Jednym z głównych czynników jest ograniczone spożycie pokarmów z powodu zaburzeń apetytu, nudności, wymiotów, bólu czy też stresu związanego z hospitalizacją. Ponadto, procedury medyczne, choroby współistniejące i działania leków mogą dodatkowo wpływać na zdolność organizmu do przyswajania i wykorzystywania składników odżywczych. Istotnym elementem etiologii niedożywienia związanego z chorobą jest stan zapalny, który dodatkowo przyczynia się do rozwoju niedożywienia poprzez m.in. zmieniony metabolizm, któremu może towarzyszyć zwiększony spoczynkowy wydatek energetyczny i katabolizm mięśni. Skutki niedożywienia szpitalnego są znaczące i obejmują osłabienie układu odpornościowego, opóźnione gojenie ran, spadek siły mięśniowej, zaburzenia gospodarki hormonalnej oraz zwiększone ryzyko powikłań pooperacyjnych. W przypadku długotrwałego niedożywienia mogą pojawić się poważne komplikacje, takie jak niewydolność narządów czy nawet zgon. Szczególnie zagrożeni niedożywieniem są pacjenci poddawani dużym zabiegom chirurgicznym, z chorobami nowotworowymi na oddziałach intensywnej opieki medycznej, pacjenci z chorobami przewlekłymi i osoby starsze.
W celu zapobiegania i leczenia niedożywienia szpitalnego konieczne jest skoordynowane podejście interprofesjonalnego zespołu terapeutycznego – zespołu leczenia żywieniowego. W skład zespołu leczenia żywieniowego wchodzą lekarze, pielęgniarki, dietetycy, farmaceuci, a w razie potrzeby również inni specjaliści np. psycholodzy, fizjoterapeuci, neurologopedzi. Dietetyk, ocenia stan odżywienia pacjentów w oparciu o badanie przesiewowe i pogłębioną ocenę stanu odżywienia. Identyfikuje wskazania do wprowadzenia leczenia żywieniowego, proponuje odpowiednią metodę wsparcia żywieniowego (żywienie doustne z wykorzystaniem żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, żywienie dojelitowe, żywienie pozajelitowe, lub połączenie wymienionych) i monitoruje stan odżywienia pacjenta.

Podsumowując, niedożywienie szpitalne stanowi poważne wyzwanie w kontekście opieki zdrowotnej. Skuteczne działania prewencyjne i terapeutyczne wymagają współpracy różnych specjalistów oraz skoncentrowanego podejścia do indywidualnych potrzeb pacjentów. Działania te są kluczowe dla poprawy wyników leczenia i jakości życia osób przebywających w szpitalu. Edukacja personelu medycznego na temat rozpoznawania objawów niedożywienia oraz odpowiednich strategii żywieniowych odgrywa istotną rolę w poprawie opieki nad pacjentami.



Bibliografia:

1. Cederholm T, Barazzoni R, Austin P, Ballmer P, Biolo G, Bischoff SC, Compher C, Correia I, Higashiguchi T, Holst M, Jensen GL, Malone A, Muscaritoli M, Nyulasi I, Pirlich M, Rothenberg E, Schindler K, Schneider SM, de van der Schueren MA, Sieber C, Valentini L, Yu JC, Van Gossum A, Singer P. ESPEN guidelines on definitions and terminology of clinical nutrition. Clin Nutr. 2017 Feb;36(1):49-64. doi: 10.1016/j.clnu.2016.09.004. Epub 2016 Sep 14. PMID: 27642056.
2. https://rsk3.ezdrowie.gov.pl/ (dostęp z dn. 25.01.2024).
3. ,,Żywienie dojelitowe i pozajelitowe"  Majewska K, Bartoszewska L, Matras P, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2023
Autorki: Martyna Szczygielska, Przewodnicząca Koła Naukowego Żywienia Klinicznego UM w Lublinie, studentka dietetyki III rok, I st
mgr Karolina Goral, Zakład Żywienia Klinicznego UM w Lublinie; Dział Dietetyki, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie
© 2022 Centrum Symulacji Medycznej UM w Lublinie