Informator uniwersytecki

Ratujemy z ratownictwem - postępowanie w przypadku lawiny

Lawiny śnieżne są niezwykle niebezpiecznym zjawiskiem, występującym w górach. Dochodzi do nich, gdy warstwa śniegu zalegająca na stromych zboczach staje się niestabilna i w gwałtowny sposób osuwa się ze stoku. Żywioł jest tak silny, że potrafi niszczyć wszystko na swojej drodze.

Jak uniknąć wypadku w górach?
Lawiny są zjawiskami do pewnego stopnia przewidywalnymi, gdyż wiążą się z określonymi czynnikami, warunkującymi ich powstawanie. Odpowiednie instytucje monitorują stan pokrywy śnieżnej, wysyłają komunikaty o zagrożeniu. Idąc w góry każdy powinien się z nimi zapoznać. Główne czynniki sprzyjające powstawaniu lawin to przede wszystkim: intensywność opadów i pokrywa śnieżna, rzeźba terenu i nachylenie stoku, odwilż, temperatura i wiatr. Wyróżniamy pięć stopni zagrożenia lawinowego:
– I stopień – niski. Prawdopodobieństwo zejścia lawin jest niewielkie, ale nie zerowe.
– II stopień – umiarkowany. W tym przypadku osobom bez doświadczenia nie zaleca się wychodzenia w góry, zwłaszcza w wyższe partie.
– III stopień – znaczny. Występuje wysokie ryzyko zejścia samoistnej lawiny, szczególnie na stokach o kącie nachylenia powyżej 30 stopni, gdzie pokrywa śnieżna jest słabo związana. Wyjścia w góry powinny odbywać się pod opieką osób doświadczonych dysponującym odpowiednim sprzętem lawinowym.
– IV stopień – wysoki. Zaleca się zaniechanie górskich wypraw zwłaszcza osobom bez doświadczenia. Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo zejścia lawiny zarówno wywołanej samoistnie, jak i mechanicznie. Poruszać się można jedynie po bezpiecznych szlakach i trasach.
– V stopień – bardzo wysoki. Najwyższy stopień zagrożenia, pokrywa śnieżna jest słabo związana i chwiejna, a samoistne lawiny mogą schodzić po stokach o nachyleniu poniżej 30 stopni. Zaleca się niewychodzenie w góry.

Postępowanie w przypadku zejścia lawiny
Ze statystyk wypadków lawinowych wynika, że osoby które zostaną porwane i przysypane przez lawinę, w ciągu około 15 pierwszych minut od zdarzenia mają 90% szans na przeżycie jeżeli utworzą wokół ciała poduszkę powietrzną. Z każdą minutą szanse spadają, po około 35 minutach wynoszą 25%. Dopiero w tym czasie na miejsce wypadku w stanie przybyć pierwsi ratownicy, pod warunkiem, że pogoda jest sprzyjająca zadysponowaniu śmigłowca ratowniczego, a informacja o lawinie trafiła do dyspozytora tuż po jej zejściu. Początkowo pomocy udzielić mogą osoby z grupy, dlatego tak ważne jest niewychodzenie w góry samemu, szczególnie zimą. Ważny jest także odpowiedni ubiór oraz sprzęt lawinowy, który należy zabrać ze sobą. Zawsze miej przy sobie tzw. lawinowe ABC, czyli zestaw zawierający sondę i detektor lawinowy oraz łopatę. Każdy uczestnik wyprawy powinien mieć przy sobie taki zestaw oraz apteczkę pierwszej pomocy. Lawinowe ABC umożliwia odnalezienie osoby zasypanej pod śniegiem i szybkie dotarcie do niej. Detektor wysyła sygnał, który jest możliwy do wykrycia przez odbiornik i określenie pozycji poszkodowanego, natomiast sonda pozwala na jego precyzyjną lokalizację. Wybierając się w tereny o szczególnym ryzyku zejścia lawin, warto też mieć ze sobą wypornościowy plecak lawinowy wyposażony w system, który po szarpnięciu za linkę otwiera poduszkę napełnioną gazem. Pozwala to na utrzymanie się na powierzchni lawiny. Osoby przysypane śniegiem mogą być niedotlenione w następnie czego dochodzi do zatrzymania krążenia. Po wydobyciu nieprzytomnej osoby spod lawiny należy udrożnić drogi oddechowe, ocenić oddech oraz oznaki krążenia, a w przypadku ich braku rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową.