Informator uniwersytecki

CosmetoHub – pierwszy ekosystem innowacji w sektorze kosmetycznym na Lubelszczyźnie

Dział Wsparcia Grantowego wraz z prof. dr hab. n. farm. Wirginią Kukułą-Koch z Zakładu Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych, Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz 24 partnerami z krajów europejskich (Francja, Rumunia, Ukraina), a także z pozostałymi uczelniami z Lublina (UMCS, KUL, UP) przygotował i złożył pierwszy kompleksowy projekt do konkursu ogłoszonego przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Badań Naukowych pn. Excellence Hubs. Jest to inicjatywa mająca na celu finansowanie projektów tworzących silne powiązania pomiędzy środowiskiem akademickim, przedsiębiorstwami, administracją publiczną i społeczeństwem w ramach tzw. ekosystemów innowacji. Celem projektów jest rozwój regionalnej doskonałości w ekosystemach innowacji poprzez opracowanie wspólnej strategii B+R+I, a także rozwój potencjału badawczo-innowacyjnego całego ekosystemu poprzez współpracę międzynarodową z innymi ekosystemami w krajach rozwijających się. Wartość całego przedsięwzięcia to prawie 6 mln euro.

W ramach projektu – na bazie doświadczeń partnerów z Francji – planowane jest utworzenie dwóch kosmetycznych ekosystemów innowacji w Polsce i w Rumunii, a także działania mentoringowe dla partnerów z Ukrainy (wspólne projekty badawcze, szkolenia, wymiana kadry, wizyty studyjne, udział w targach i wystawach).

Konsorcjum opracuje innowacyjne rozwiązania w zakresie produkcji kosmetyków na bazie roślin z wykorzystaniem zrównoważonych, zielonych metod analitycznych (poprzez pilotaże badań i innowacji), stymulując rozwój MŚP z branży kosmetycznej na terenie Polski, Rumunii i Ukrainy, a także świadomość konsumentów i obywateli.
CosmetoHUB ma na celu utworzenie wielosektorowej i interdyscyplinarnej sieci współpracy instytucji tworzących tzw. model poczwórnej helisy – strukturę partnerstwa, w której ramach do działań włączeni są przedstawiciele: 

• sektora biznesu (firmy, klastry),
• sektora nauki (np. przedstawiciele uniwersytetów, centrów czy instytutów badawczych),
• sektora administracji publicznej (władze lokalne i pracownicy urzędów),
• społeczeństwa (organizacje pozarządowe, mieszkańcy).

Będą oni realizować wspólne działania w oparciu o wspólną strategię, wychodząc naprzeciw potrzebom przemysłu kosmetycznego w dwóch rozwijających się regionach: północno-zachodniej Rumunii i Lubelszczyzny, ale także na Ukrainie. Celem CosmetoHUB jest wzmocnienie współpracy między europejskimi ekosystemami w sektorze kosmetycznym oraz promowanie wdrażania innowacji opartych na współpracy wśród interesariuszy, aby sprostać głównym wyzwaniom w branży, przy jednoczesnym dostosowaniu się do polityk lokalnych i europejskich.

O pracy nad przygotowaniem wniosku rozmawiamy z jego pomysłodawczynią i jednocześnie kierownikiem projektu – panią profesor Wirginią Kukułą-Koch.

Pani Profesor, skąd pomysł na projekt dotyczący ekosystemu innowacji w sektorze kosmetycznym, w szczególności kosmetyków naturalnych?
Pomysł na projekt jest wynikiem obserwacji rynku i potrzeb konsumentów. Rynek kosmetyczny w ostatnim czasie rozwija się dynamicznie, widać rosnące zapotrzebowanie konsumentów na produkty z naturalnymi składnikami, które wynika z coraz większej świadomości odnośnie do negatywnego wpływu stresu, zanieczyszczenia środowiska i innych czynników na naszą skórę. Ta tematyka badawcza jest mi bliska z uwagi na zainteresowania substancjami roślinnymi rozwijane w pracy w Zakładzie Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych, gdzie na co dzień zajmuję się związkami naturalnymi i roślinami jako potencjalnymi lekami, składnikami żywności, a także wykorzystaniem ich w produkcji kosmetyków.

Partnerami w projekcie jest aż 24 podmiotów. W jaki sposób została nawiązana współpraca z konsorcjantami?
Współpracę z ośrodkami naukowymi z francuskiego Regionu Centralnego – Doliny Loary nawiązałam jeszcze w 2018 roku. Wówczas poznałam bardzo ciekawy, modelowy ekosystem Francji obejmujący jednostki naukowe, uczelnie, organizacje otoczenia biznesu i firmy kosmetyczne skupiające się na pozyskiwaniu nowych, cennych składników kosmetycznych, badaniach jakości i właściwości biologicznych, a także na tworzeniu innowacyjnych formulacji, które następnie produkowane są przez rozpoznawane na całym świecie firmy kosmetyczne, mające siedziby w tamtym regionie. W kolejnych latach kilkukrotnie uczestniczyłam w organizowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego misjach gospodarczych do Francji. Nawiązane kontakty i zdobyta wiedza zmotywowały mnie do tego, aby podobne rozwiązania przenieść na rynek Polski, na Lubelszczyznę, która jest regionem o największym wskaźniku produkcji substancji roślinnych w kraju. Materiał roślinny produkowany na Lubelszczyźnie znany jest w krajach Europy Zachodniej z wysokiej jakości, dlatego też jest to doskonałe miejsce do rozwinięcia produkcji kosmetyków naturalnych. Podczas spotkań we Francji miałam także okazję nawiązać współpracę z przedstawicielami regionu północno-zachodniej Rumunii, którzy zgodzili się dołączyć do naszego projektu, aby utworzyć dwa ekosystemy innowacji w sektorze kosmetycznym (w Rumunii i w Polsce) na wzór ekosystemu francuskiego.

W jaki sposób przebiegała praca nad przygotowaniem wniosku o dofinansowanie dla tak dużej grupy podmiotów? Co było największym wyzwaniem lub też co sprawiło największą trudność?
Prace nad przygotowaniem wniosku o dofinansowanie trwały prawie 5 miesięcy. Jednym z wyzwań było zebranie odpowiedniej grupy podmiotów, która utworzy strukturę poczwórnej helisy, co stanowiło wymóg formalny konkursu. Przygotowanie wymagało dużego nakładu pracy, współpracy i koordynacji, komunikacji z wieloma ośrodkami. Było to bardzo trudne, żeby te wszystkie działania skoordynować w czasie, a także opisać w sposób jasny, klarowny i skondensowany. Regularnie odbywały się spotkania online, najpierw w mniejszym gronie konsorcjantów, później – w miarę jak konsorcjum projektu powiększało się o kolejne podmioty – uczestników spotkań było coraz więcej. Początkowo na spotkaniach, dyskutowaliśmy nad poszczególnymi pakietami zadań w ramach projektu i zakresem działań w każdym z nich. Bardzo trudne okazało się wypracowanie wspólnej idei i wspólnych założeń. Po ustaleniu pakietów zadań oraz ich koordynatorów – spotkania odbywały się już w mniejszym gronie – podmiotów odpowiedzialnych za dany pakiet zadań. Odbyło się również dwudniowe spotkanie stacjonarne w Lublinie, które było najbardziej efektywne i przyniosło wiele konkretnych ustaleń co do projektu. Nieocenionym wsparciem byli też pracownicy Działu Wsparcia Grantowego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, którzy zajęli się całą administracyjną i formalną stroną wniosku, przygotowaniem budżetu projektu, kompletowaniem wszelkiej niezbędnej dokumentacji od partnerów projektu, wypełnieniem formularza wniosku w systemie składania wniosków, dzięki czemu mogłam skupić się na aspekcie merytorycznym projektu.

Jakie korzyści dla regionu, społeczności i UML przyniesie realizacja projektu?
Naszym celem jest, aby projekt przyczynił się do rozwoju i promocji potencjału województwa lubelskiego, przyczynił się do rozwoju łańcucha produkcji kosmetyków naturalnych w regionie, do łączenia podmiotów zainteresowanych produkcją kosmetyków, ponieważ mamy doskonałe zaplecze do tego typu działań w postaci wielu plantacji surowców roślinnych. Coraz częściej w regionie powstają niewielkie start-upy, które zajmują się produkcją kosmetyków naturalnych. Lubelszczyzna posiada także doskonałą bazę naukową; znajduje się tu wiele uczelni, instytutów badawczych, jednostek naukowych posiadających zaplecze infrastrukturalne, aparaturę oraz odpowiednie zasoby kadrowe umożliwiające prowadzenie badań na substancjach roślinnych wykorzystywanych w produkcji kosmetyków. Udział w projekcie to też świetna okazja do nawiązania nowych kontaktów, wymiany wiedzy i doświadczeń. Naszym celem jest utworzenie ,,żywego systemu’’ przez zainicjowanie działalności klastra kosmetycznego, opracowanie Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego uwzględniającej rozwój sektora produkcji kosmetyków. Projekt przyniesie również korzyści dla społeczeństwa i konsumentów, ponieważ będą oni mieli dostęp do dobrej jakości, przebadanych i bezpiecznych kosmetyków, przyjaznych dla ciała i środowiska, wyprodukowanych z wykorzystaniem tzw. zielonych technologii, ograniczających negatywny wpływ na środowisko naturalne. Już podczas pobytu na stypendium w Japonii na Uniwersytecie Tokushima Bunri University obserwowałam dynamiczny rozwój tej gałęzi przemysłu wspieranego przez najnowsze wyniki badań naukowych i marzyłam o możliwości rozwinięcia lokalnej infrastruktury i produkcji u nas, w Polsce. Miło mi, że teraz mogę zainicjować tak szerokie działania ukierunkowujące wiele instytucji na produkcję wartościowych kosmetyków. Projekt jest niepowtarzalną szansą dla Uniwersytetu Medycznego w Lublinie na prowadzenie konsorcjum złożonego z wielu wiodących w dziedzinie nauki laboratoriów badawczych zajmujących się produkcją kosmetyków. Realizacją mojego kolejnego marzenia będzie utworzenie platformy będącej forum do nawiązania współpracy między uczelniami, jednostkami badawczymi oraz ich pracownikami a przedstawicielami przemysłu – producentów kosmetyków i hodowców ziół, przez co sektor prywatny będzie miał okazję dostrzec potencjał uczelni lubelskich. Z kolei pracownicy uczelni poznają potrzeby i oczekiwania sektora prywatnego po to, aby ukierunkować swoje prace badawcze na rozwiązywanie zagadnień, które mają praktyczne zastosowanie, a których wyniki mogą być wykorzystywane we wdrożeniach. Podczas odbytych przeze mnie staży naukowych w różnych miejscach na świecie (np. Peru, Mongolia, Japonia, Grecja, Austria) środowisko biznesu towarzyszy wszystkim działaniom naukowców. Wtedy nauka ma sens. Projekt obejmuje wielopłaszczyznowe zadania zarówno networkingowe, jak i naukowe z uwagi na badania, które będą prowadzone w ramach jego realizacji. Inne działania zaplanowane w projekcie to: szkolenia, wymiany kadry, wizyty studyjne, płatne staże naukowe, wspólne działania badawcze, wymiana partnerów projektu, wymiana wiedzy i doświadczeń. Poprzez wsparcie Fundacji, które są partnerami projektu, wyniki będą prezentowane szerokiemu gronu odbiorców.

Jak Pani Profesor ocenia stopień trudności w aplikowaniu o grant – wymogi i założenia konkursu?
Konkurs Excellence Hubs ma na celu utworzenie centrum doskonałości; w przypadku naszego projektu będą to centra doskonałości badań nad kosmetykami naturalnymi w Polsce i Rumunii, na bazie doświadczeń laboratoriów francuskich. Same założenia konkursowe nie były trudne, natomiast najtrudniejszym i największym wyzwaniem było połączenie i skoordynowanie 24 konsorcjantów z różnych dziedzin tak, aby wypracować wspólną koncepcję projektu, a jednocześnie zostawić wszystkim partnerom swobodę do realizacji własnych planów. W oparciu o doświadczenie wszystkich członków konsorcjum, będziemy tworzyć klastry, promować i popularyzować wyniki działań badawczych, aby jak najwięcej wiedzy i umiejętności przekazać ludziom. Duży nacisk w projekcie jest położony na szkolenie studentów, pracowników naukowych, przedstawicieli firm, licząc na to, iż zapoczątkowane działania przyczynią się do rozwoju regionalnego i przyniosą wiele korzyści odbiorcom finalnych produktów. 

Serdecznie dziękuje Pani Profesor i życzymy powodzenia w uzyskaniu finansowania na projekt.

Autor: mgr Katarzyna Jedynak-Pukas, Centrum Wsparcia Nauki i Rozwoju