numer 033
grudzień 2024
10

Nowe szaty Biblioteki

Nie trzeba być zagorzałym czytelnikiem, by znać maksymę o nieocenianiu książki po okładce. Tak samo, jak nie trzeba być zagorzałym czytelnikiem, by wiedzieć, że to powiedzenie jest nie do końca prawdziwe, zwłaszcza we współczesnej przestrzeni, zdominowanej przez łatwo dostępny przekaz wizualny. I choć witryna biblioteki, jako instytucji użyteczności publicznej, niekoniecznie jest w tej samej kategorii co globalne serwisy informacyjne lub media społecznościowe celebrytów i nie należy oczekiwać, że będzie przyciągać zainteresowanie w podobny sposób i w podobnych liczbach, to wciąż pozostaje wizytówką naszej instytucji. Dla wielu czytelników kontakt z naszą stroną internetową może być pierwszym kontaktem z Biblioteką Uniwersytetu Medycznego w Lublinie i warto, aby ten kontakt utrwalił dobre wrażenie. Można powiedzieć, że taka maksyma przyświecała zespołowi Biblioteki Głównej podczas prac nad nową stroną internetową, których efekty odwiedzający mogli po raz pierwszy ujrzeć wczesną jesienią 2024. Wtedy to pożegnaliśmy dotychczasową witrynę Biblioteki, a pod adresem internetowym w domenie uczelni pojawiła się obecna wersja strony.
logo



Prace zespołu rozpoczęły się jeszcze w 2022 roku, od spotkań czysto koncepcyjnych, podczas których starano się wypracować wspólną wizję przyszłej strony Biblioteki. Wyzwanie stanowiło zarówno nakreślenie wstępnej struktury witryny, jak też opracowanie merytorycznej zawartości, biorąc pod uwagę zakresy działań różnych działów. Jednym z pierwszych, przyjętych przez zespół założeń, było wprowadzenie podziału na profile użytkowników, co było istotną zmianą w stosunku do dotychczasowej struktury strony. Jak mówi o tej idei i jej późniejszej realizacji Ewa Matczuk, przewodnicząca prac zespołu od początku jego działania: "Przygotowując projekt strony, chcieliśmy uwzględnić grupy docelowe użytkowników: pracowników, studentów, uczestników Szkoły Doktorskiej oraz gości, tak aby łatwiej mogli dotrzeć do informacji skierowanych do nich. Stąd też pomysł podzielenia grup użytkowników. Nasza strona ma prosty układ menu z kluczowymi sekcjami w menu górnym oraz podziałem na użytkowników: pracowników, doktorantów, studentów oraz gości. Podział na profile pozwolił na ułożenie treści dedykowanych odpowiedniemu użytkownikowi w taki sposób, żeby mógł szybko uzyskać niezbędne informacje."
Przy odwiedzinach nowej strony Biblioteki, menu pozwalające na wybranie grupy użytkownika faktycznie jest jednym z elementów, który z miejsca zwraca uwagę. Wynika to po części z przemyślanego układu, a także z bogatszej oprawy graficznej nowej strony, za którą odpowiedzialna jest Aleksandra Kozak. "Layout strony został stworzony z myślą o użytkowniku. Naszym założeniem było połączenie estetyki z przystępnością i praktyczną funkcjonalnością strony. Szata graficzna kontynuuje założenia obecnej identyfikacji wizualnej naszej Biblioteki – stąd pomysł na wykorzystanie archiwalnych rycin medycznych z XVII-XVIII wieku, przy jednoczesnym połączeniu ich ze współczesnymi trendami graficznymi. Graficzna oprawa strony przeszła niejedną rewolucję w trakcie całego procesu jej tworzenia, jednak każdemu wariantowi przyświecał ten sam cel – realizację potrzeb odbiorcy w możliwie szybki i skuteczny sposób" – podkreśla Aleksandra.
logo Biblioteki UM
Przy premierze strony zadebiutowało również nowe logo Biblioteki, stworzone przez Aleksandrę Kozak, które zostało wyłonione w wewnętrznym konkursie. Spośród blisko dwudziestu propozycji.
Wdrożenie wizji zespołu na dobre rozpoczęło się w marcu 2024 roku, a kluczową rolę w tym odegrał Bartłomiej Lis z Działu Cyfrowego Udostępniania Zbiorów, który zajął się budową strony. Bazując na projekcie wypracowanym przez zespół, Bartłomiej rozpoczął prace nad implementacją założeń projektu w praktyce. Tak sam opowiada o swojej pracy i jej końcowym efekcie: "Strona oparta jest o technologię WordPress, system zarządzania treścią (CMS) pierwotnie stworzony do obsługi blogów i rozpowszechniany bezpłatnie na otwartej licencji. W Dziale Cyfrowego Udostępniania Zbiorów promujemy otwartą naukę i otwarte oprogramowanie. Mając również na uwadze względy finansowe, tam, gdzie to możliwe, staramy się korzystać z wspomnianego open source. Strona jest hostowana na uczelnianym serwerze – oprócz prądu nie generuje żadnych kosztów. Jedyne, co kupiliśmy, to wtyczka do dynamicznego wyświetlania godzin pracy, która znacząco ułatwi utrzymywanie aktualności informacji. Jednym z najważniejszych założeń była możliwość dynamicznej zmiany treści i obsługi w modelu WYSIWYG (what you see is what you get), czyli pozwalającym uzyskać wynik w publikacji identyczny z widokiem w edytorze. Edytor musiał być też intuicyjny, aby nie zamykać możliwości edycji do kilku osób."
Rezultat prac członków zespołu Biblioteki jest już od pewnego czasu dostępny dla użytkowników, zastępując poprzednią witrynę Biblioteki Głównej. I rzeczywiście, w oczy rzuca się nowy, bardziej przejrzysty i nowoczesny układ strony, gdzie centralne miejsce zajmuje panel aktualności oraz menu wyboru profilu użytkownika. Podobnie jak w poprzedniej wersji, w nagłówku można znaleźć pogrupowane tematycznie rozwijane listy odnośników do działu serwisu jako alternatywę dla kafelków w profilu użytkownika. Istotną różnicą jest brak bocznego panelu, który poprzednio zawierał informacje kontaktowe oraz godziny otwarcia Biblioteki, jak również link do obecnie testowanych baz danych. Te informacje zostały przesunięte do dolnego panelu, gdzie można jednocześnie znaleźć ważne linki oraz odnośniki do mediów społecznościowych Biblioteki, natomiast godziny otwarcia Biblioteki są na bieżąco wyświetlane przy nagłówku. Takie rozwiązanie sprzyja czytelności strony, prezentując wyraźny, pionowy układ, jednocześnie zachowując wszystkie niezbędne informacje w zasięgu wzroku czytelnika: "Naszą inspiracją były strony zagranicznych bibliotek – mówi Ewa Matczuk – Zanim przystąpiliśmy do projektu, przejrzeliśmy wiele stron, wyciągając wiele inspirujących i praktycznych wniosków, które przyczyniły się do stworzenia nowoczesnego i funkcjonalnego projektu. Analiza innych stron pozwoliła przede wszystkim na rozpoznanie obecnych trendów, ale też na rozpoznanie wykorzystanych rozwiązań technicznych oraz funkcjonalności, i przy okazji uniknąć błędów."
Witryna jest w pełni przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, dzięki widżetowi, który umożliwia manipulację obrazem i elementami treści, tak aby ich prezentacja spełniała indywidualne potrzeby. Zgodność bieżących treści anglojęzycznej wersji strony z polskim oryginałem jest możliwa dzięki modułowi autotłumacza, który w przypadku prostych informacji wymaga jedynie niewielkich korekt ze strony redaktorów.
Realizacja nowej strony internetowej Biblioteki okazała się być procesem długotrwałym i niepozbawionym frustracji, ale z poziomu użytkownika można stwierdzić, że efekt był warty wysiłków zespołu. Zapytany o to, z czego jest najbardziej zadowolony, jeśli chodzi o nową stronę internetową, Bartłomiej Lis odpowiada: "Jest responsywna, a więc czytelna i łatwa w obsłudze na różnych urządzeniach. Dzięki pracy Zespołu ma przemyślaną architekturę, uwzględniającą potrzeby różnych grup użytkowników. Ma atrakcyjną szatę graficzną. Pozwala przeszukiwać nasz katalog i nasze obszerne zasoby elektroniczne prosto ze strony głównej. Zawiera obszerne FAQ. Moimi ulubionymi podstronami są zdecydowanie Miejsca do nauki i relaksu oraz Mapa biblioteki – dobrze wyglądają i pozwalają użytkownikom poznać nas, zanim się do nas wybiorą, promują naszą koncepcję Biblioteki jako miejsca przyjaznego użytkownikom."

Zespół zasługuje, by (na chwilę) spocząć na laurach po wytężonej pracy, nie oznacza to jednak, że nowa strona jest wyryta w kamieniu po wieczne czasy. Te same okoliczności, które wpłynęły na chęć nadania Bibliotece nowego wizerunku, a więc upływ czasu i zmieniające się tak realia przestrzeni informacji, jak i wymagania czytelników, mogą w przyszłości zdecydować o chęci radykalnych zmian obecnej witryny. Być może jednak radykalne zmiany nie będą konieczne, gdyż strona i jej twórcy nie zamierzają pozostawać w miejscu. "Jest to żywy organizm, elastyczny. Biblioteka obfituje w pomysły na rozwój, ułatwienie czytelnikom dostępu do informacji, w cyfrowe innowacje" – kończy Bartłomiej Lis.

Tekst i grafika: Karol Balicki  Biblioteka Główna UM w Lublinie
© 2022 Centrum Symulacji Medycznej UM w Lublinie